ارزيابي پاسخ ارقام لوبياقرمز با دو عادت رشدي مختلف به رقابت با علف‏‌هاي‏‌هرز

عملكرد گياه لوبيا به دليل رشد كم در ابتداي فصل رشد، تحت تأثير رقابت علف‏هاي‎هرز به شدت كاهش مي‏يابد. با توجه به پژوهش‏هاي محدود در زمينه تأثير رقابت علف‏هاي‏هرز بر صفات فيزيولوژيك لوبيا، آزمايشي براي بررسي خصوصيات مورفولوژيك و فيزيولوژيك سه رقم لوبياقرمز با دو عادت رشدي نيمه‌رونده و ايستاده در رقابت با علف‏هاي ‏هرز در مزرعه آزمايشي دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام در بهار و تابستان 1396 انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك كامل تصادفي با دو عامل، رقم در سه سطح (صياد، درخشان و لاين D81083) و رقابت علف‏هاي‏هرز در دو سطح (عاري از علف‏هاي‏ هرز و تداخل تمام فصل علف‏هاي‏ هرز) و با سه تكرار اجرا شد. صفت‏هاي ارتفاع بوته، زيست‏توده، ميزان كلروفيل a، b، ميزان كلروفيل كل، آنتوسيانين و كاروتنوئيد در سه مرحله V4 (سومين برگ سه‌برگچه‏اي)، R6 (گل‏دهي) و R7 (غلاف‏دهي) و صفت‏هاي عملكرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن100دانه در مرحله رسيدگي فيزيولوژيك بررسي شدند. نتايج نشان داد كه در بين سه رقم مورد مطالعه لاين D81083 با رشد ايستاده قدرت رقابتي بالاتري با علف‏هاي‏هرز دارد و بيشترين ميزان ارتفاع بوته، زيست‏توده، تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه و عملكرد دانه را داشت. تداخل علف‏هاي‏هرز باعث كاهش تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، تعداد غلاف در بوته و عملكرد دانه به ترتيب به ميزان ، 30.18، 22.71، 27.42 و 42.24 درصد شد. از طرف ديگر، صفت‏هاي فيزيولوژيك مانند آنتوسيانين، كاروتنوئيد در مرحله V4 تحت تأثير رقم و رقابت علف‏هاي‏هرز قرار نگرفتند، اما در مرحلهR7، اثر اصلي رقم و رقابت علف‏هاي‏هرز و در مرحلهR6 اثر اصلي رقابت علف‏هاي‏هرز بر صفت‏هاي آنتوسيانين و كاروتنوئيد معني‏دار بود. شاخص رقابت در بين سه رقم مورد مطالعه در سطح 5درصد معني‏دار بود و لاين D81083 با مقدار 1.81 بيشترين شاخص را داشت. به‌طور كلي مي‏توان نتيجه گرفت كه كشت لاين D81083 با قدرت رقابتي بالاتر و داشتن خصوصيات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي بهتر نسبت به ساير ارقام در مقابل علف‏هاي‏هرز، به عنوان يك راهكار غيرشيميايي براي مديريت علف‏هاي‏هرز در مزارع لوبيا قابل توصيه مي‏باشد.