اثر همزيستي ميكوريزايي و سودوموناس بر صفات مورفوفيزيولوژيكي ماش (Vigna radiata (L.) Wilczek) تحت شرايط تنش رطوبتي

آزمايشي به‌صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي سال زراعي94-1395 در مزرعه تحقيقاتي- آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ميانه اجرا شد. تيمارهاي تنش رطوبتي در سه مرحله شامل: آبياري معمولي، قطع آبياري موقع گلدهي و قطع آبياري موقع غلاف‌بندي و تيمارهاي تلقيح شامل: بدون تلقيح، تلقيح با گلوموس موسه، تلقيح با سودوموناس فلورسنت سويه 169و تلقيح توأم گلوموس موسه+سودموناس فلورسنت سويه 169 بود. بر اساس تجزيه واريانس داده ها، اثر تيمارهاي تنش رطوبتي براساس اكثر صفات رشدي معني‌داري بود و از لحاظ نوع تلقيح به غير از صفات تعداد برگ در بوته و قطر ساقه، از لحاظ ساير صفات اختلاف معني‌داري مشاهده شد. تنش رطوبتي در مرحله گلدهي بيشترين كاهش در محتوي نسبي آب برگ را منجر گرديد. تلقيح گلوموس موسه به ترتيب منجر به افزايش 44.3 و 8.4 درصدي وزن خشك برگ و وزن خشك گياه نسبت به تيمار شاهد شد. مرحله تشكيل غلاف حساس‌ترين مرحله رشدي گياه براساس نياز به آبياري تعيين گرديد. تلقيح توأم سودوموناس فلورسنت سويه 169 و گلوموس موسه به‌طور هم‌افزايي موجب بالاترين وزن خشك ساقه+غلاف، درصد كلونيزاسيون ريشه و درصد نيتروژن دانه شد. بيشترين ميزان پروتئين دانه با 16.5 درصد در تيمار قطع آبياري در مرحله پرشدن غلاف و در تيمار تلقيح توأم گلوموس موسه و سودوموناس فلورسنت سويه 169 مشاهده شد. تلقيح سودوموناس فلورسنت سويه 169 بالاترين پاسخ رشد ميكوريزايي را در تيمار قطع آبياري در مرحله گلدهي نشان داد.