تحليل هنجارهاي اثرگذار بر رفتار مشاركتي مرتعداران در راستاي حفاظت از مراتع (مورد مطالعه: حوزه آبخيز كريم‌آباد، شهرستان دهگلان)

Analyzing Effective Norms on Pastoralists Participatory Behavior toward Rangeland Conservation (The Case of Study: Karimaabad watershed, Dehgolan city)

حفاظت از مراتع در سيستم‌هاي پيچيده اجتماعي– اكولوژيكي، به‌دليل تغييرات مداوم فاقد قطعيّت است. در اين شرايط، سازمان‌هاي مسئول حفاظت از مراتع بايد از هنجارهاي اثرگذار بر رفتار مشاركتي افراد محلي آگاهي داشته باشند. هدف از اين پژوهش، تحليل هنجارهاي اثرگذار بر رفتار مشاركتي مرتع‌داران براي حفاظت از مراتعِ شهرستان دهگُلان است. اين مطالعه جزو تحقيقات توصيفي-همبستگي است كه در آن از تكنيك پيمايش براي جمع‌آوري داده‌ها استفاده ‌شده‌ است. جامعه آماري شامل 418 مرتع‌دار بود كه نمونه‌ها به‌صورت تصادفي انتخاب شدند. روش گردآوري داده‌ها و اطلاعات، پرسشنامه بوده است. نتيجه تحليل توصيفي شاخص‌ها نشان داد كه رابطه‌ رفتار مشاركتي مرتع‌داران و سه متغير باورهاي هنجاري، هنجارهاي قانوني و هنجارهاي مشاركتي در سطح متوسط بودند. همچنين نتايج بررسي ضريب همبستگي اسپيرمن نشان داد كه متغيرهاي باورهاي هنجاري، هنجارهاي قانوني و هنجارهاي مشاركتي با متغير دوم (رفتار مشاركتي مرتع‌داران در زمينه حفاظت از مراتع) در سطح خطاي يك درصد رابطه مثبت و معني‌داري داشتند. به‌علاوه، نتايج حاصل از تحليل مسير نشان داد كه بيشترين اثرگذاري مستقيم و غيرمستقيم و بيشترين اثر كل بر رفتار مشاركتي مرتع‌داران مربوط به متغير باورهاي هنجاري بود. بنابراين به نظر مي‌رسد كه به هر ميزان هنجارها و باورهاي مرتع‌داران در زمينه حفاظت از مراتع بهبود پيدا كند، رفتار مشاركتي مناسب‌تري را از خود بروز مي‌دهند كه در اين شرايط شاهد پايداري مراتع خواهيم بود.

Rangeland protection in complex socio-ecological systems has uncertainties due to constant changes, therefore rangeland protection organizations need to understand the norms that affect the participatory behavior of local people. This study was conducted to analyze the norms affecting the participatory behavior of ranchers for protection of rangelands in Dehgolan city in Kurdistan province. This study is a descriptive-correlational research in which the survey technique is used to collect data. The statistical populations consisted of 418 rangers and the samples were randomly selected. The method of data collection and information was a questionnaire. The result of descriptive analysis of indicators showed that the relation between participatory behavior of ranchers and three independent variables including normative beliefs, legal norms and participatory norms, was moderate. Also, the results of Spearman correlation coefficient showed that all three independent variables have a positive and significant relationship with the dependent variable (participatory behavior of ranchers) at the level of 1%. The route analysis’s results showed that the most direct and indirect effects and the most total effect on the participatory behavior of ranchers were related to the variable of normative beliefs. It seems as much as the norms and beliefs of the ranchers regarding to rangeland protection improve, they will show more appropriate participatory behavior, in which stability of rangeland will be increased.