پراكنش پهنه‌اي و ارزيابي مدل نمونه برداري پياپي براي كرم ميوه‌خوار خرما Batrachedra Amydraula روي ميوه شش رقم تجاري خرما در ايران

Spatial distribution and evaluation sequential sampling model of the lesser moth (Batrachedra amydraula) on six traditional date palm fruit cultivars in Iran

شب پره ميوه‌خوار خرما، batrachedra amydraula ، از مهم ترين آفات ميوه نارس خرما مي باشد. در اين پژوهش، استاندارد سازي روش نمونه برداري طبقه اي با هدف انتخاب واحد و تعداد مناسب، همچنين تعيين الگوي پراكنش جمعيت آفت در آشيان اكولوژيكي اختصاصي و برازش مدل نمونه برداري پياپي روي شش رقم نخل خرماي تجاري در پنج استان خرماخيز كشور بررسي شد. نمونه برداري از اواخراسفند تا اوايل شهريور به فاصله هر 10 روز يك بار تكرار شد. الگوي پراكنش كرم ميوه‌خوار خرما با استفاده از شاخص‌هاي غيركپه‌اي بودن، قانون تيلور، شاخص ميانگين انبوهي، كپه اي بودن و آيواوو محاسبه شد. نتايج نشان داد كه دامنه ميانگين تراكم جمعيت از 3.304 (رقم ساير) تا 0.804 (رقم ربي) در 20 عدد ميوه متغير بود. بر اساس قانون نمايي تيلور، پراكنش اين آفت در نخلستان تجمعي بود. با افزايش تراكم لارو، اندازه نمونه كاهش يافت. روند كاهش در ارقام مختلف متفاوت بود به‌طوري كه در ارقام ساير (0.75) و كبكاب (0.26) به‌ترتيب بيشترين و كمترين تعداد نمونه مشاهد شد. بر اساس نتايج اين پژوهش، روش نمونه برداري پياپي اندازه نمونه را نسبت به مدل نمونه برداري طبقه اي بين 3 تا 16 برابر كاهش دهد.

Date Palm Lessr Moth Batrachedra amydraula Meyrick, is among the most important pests feeding on date fruits. Here, we studied the standardization of the class-specific sampling method to define the appropriate unit and number as well as to know population distribution pattern of B. amydraula in its specific ecological niches and fitting of continuous sampling model on six date palm cultivars in five provinces. Sampling was repeated in 10 days intervals from late March to early September. Distribution pattern of B. amydraula in the date palm orchards was calculated using indices of mean crowding, Taylor's law, mass average index, patchiness, and Iowa. The results showed that the mean density of B. amydraula varied from 3.304 (Sayer cultivar) to 0.804 (Rabi cultivar) in 20 studied fruits. According to Taylor's law, the distribution of this pest was cumulative. The sample size decreased by increasing density of B. amydraula in date palm orchards. The slope of decrement was different in the various date cultivars so that the lowest and highest number of the samples were observed in Sayer and Kabekab, respectively. By these results we can say that sequential sampling method can decrease sample size by 3 to 16 times compared with the classical sampling model.