تأثير داستان‌هاي مثنوي معنوي بر رشد مهارت‌هاي تفكر انتقادي دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه

The effect of spiritual Masnavi stories on the development of critical thinking skills of high school students

پژوهش حاضر با هدف شناسايي ميزان اثربخشي استفاده از داستان‌هاي مثنوي معنوي بر رشد مهارت‌هاي تفكر انتقادي دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ منطقۀ 3 شهر كرج انجام پذيرفت. روش پژوهش از نوع شبه‌‌آزمايشي و طرح پيش آزمون ـ پس آزمون با گروه آزمايش است. جامعۀ آماري را كليۀ دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه منطقۀ 3 شهر كرج در سال تحصيلي 96-97 تشكيل داده است. براي انجام پژوهش در شرايط يكسان هر دو گروه پيش‌آزمون با استفاده از پرسشنامه‌ تفكر انتقادي واتسون ـ گليزر(1994) به عمل آمد كه روايي آن به صورت روايي محتوايي توسط متخصصان تأييد و پايايي با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ 0/87 محاسبه شد. بستۀ آموزشي (داستان‌هاي مثنوي معنوي) طي 16 جلسۀ 90 دقيقه‌اي در 8 هفته به گروه آزمايش ارائه شد، درحالي كه در اين مدت گروه كنترل هيچ مداخله‌اي دريافت نكردند. پس از اتمام جلسات آموزشي بر روي گروه آزمايش، از هر دو گروه در شرايط يكسان پس‌آزمون به‌ عمل آمد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون تحليل كوواريانس تك‌متغيره و چندمتغيره از نرم افزار SPSS25 استفاده شد. پس از تعديل نمرات پيش‌آزمون، تفاوت بين گروه آزمايش و كنترل در متغير تفكر انتقادي در سطح آلفاي 0/01 معنادار و ميانگين تعديل شدۀ گروه آزمايش (33/95) بيشتر از ميانگين تعديل شده گروه كنترل (25/07) بوده است. نتايج نشان داد كه آموزش داستان‌هاي مثنوي معنوي در رشد تفكر انتقادي و مؤلفه‌هاي آن (استباط (sig=0.83)، شناسايي مفروضات (sig=0.47)، استنتاج (sig=0.64)، تفسير (sig=0.71) و ارزيابي (sig=0.28) مؤثر بود.

school students in District 3 of Karaj in the academic year of 1996-97. To conduct the research in the same conditions, both pretest groups were performed using the Watson-Glaser (1994) Critical Thinking Questionnaire, whose validity was confirmed by content validity by experts and reliability was calculated using Cronbach's alpha coefficient of 0.87. The training package (Masnavi Manavi stories) was presented to the experimental group in 16 sessions of 90 minutes in 8 weeks, while during this period the control group did not receive any intervention. After the training sessions on the experimental group, both groups underwent post-test under the same conditions. Univariate and multivariate analysis of covariance were used to analyze the data using SPSS25 software. After adjusting the pre-test scores, the difference between the experimental and control groups in the critical thinking variable was significant at the alpha level of 0.01; The adjusted mean of the experimental group (33.95) was higher than the adjusted mean of the control group (25.07). The results showed that teaching Masnavi spiritual stories in the development of critical thinking and its components (inference (sig = 0.83), identification of assumptions (sig = 0.47), inference (sig = 0.64), interpretation (sig = 0.71) and evaluation (sig = 0.28) ) Was effective.