اثر قطع آبياري در مراحل مختلف رشد بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام مختلف كنجد

Effects of irrigation cut-off in different stages on yield and yield components of sesame cultivars

به منظور بررسي تنش خشكي در مراحل مختلف فنولوژيكي بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام مختلف كنجد، آزمايشي به صورت اسپيلت پلات در قالب طرح پايه بلوك­ هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه شخصي واقع در منطقه ميامي (شهرستان شاهرود، استان سمنان) انجام شد. فاكتورهاي مورد بررسي زمان اعمال تنش خشكي (در مراحل رويشي، گلدهي و رشد دانه) به عنوان فاكتور اصلي و سه رقم كنجد (داراب، اولتان و دشتستان) به عنوان فاكتور فرعي بودند. نتايج نشان داد بيشترين (517 كيلوگرم در هكتار) و كمترين (456 كيلوگرم در هكتار) عملكرد دانه به ترتيب در زمان قطع آب در مرحله رشد دانه و رويشي مشاهده شد. در تمامي ويژگي­هاي مورد ارزيابي به ‌جز تعداد دانه در كپسول، بين ارقام مختلف كنجد تفاوت معني­داري وجود داشت. به­ طوري­كه رقم اولتان نسبت به ارقام داراب و دشتستان بالاترين عملكرد دانه (594 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (146 كيلوگرم در هكتار) را دارا بود. با اين­حال، رقم داراب در زمان قطع آب در مرحله ­ي رشد دانه، بيشترين عملكرد دانه (719 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (207 كيلوگرم در هكتار) را داشت، در حالي­كه رقم دشتستان در همين شرايط كمترين عملكرد دانه (251 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (57 كيلوگرم در هكتار) را نشان داد. در مجموع نتايج نشان داد كه رقم اولتان مقاومت نسبي بالاتري را نسبت به تنش در مراحل مختلف دارد لذا اين رقم براي منطقه محل آزمايش و شرايط مشابه توصيه مي ­شود.

In order to investigate drought stress at different phenological stages on yield and yield components of different sesame cultivars, a split plot experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications on a private farm in Miami (Shahroud County, Semnan Province). Factors were drought stress time (in vegetative, flowering and seeding growth stages) as the main factor and three sesame cultivars (Darab, Oltan and Dashtestan) as sub factor. The results indicated that the highest (517 kg.ha-1) and lowest (456 kg.ha-1) seed yield was obtained in irrigation cut-off at seeding and vegetative growth, respectively. There was a significant difference among sesame cultivars in all the evaluated characteristics except the number of seeds per capsule. Oltan cultivar had the highest grain yield (594 kg.ha-1) and oil yield (146 kg.ha-1) compared to Darab and Dashtestan cultivars. However, in irrigation cut-off at seeding stage, Darab cultivar had the highest grain yield (719 kg.ha-1) and oil yield (207 kg.ha-1). While Dashtestan cultivar in the same conditions showed the lowest grain yield (251 kg.ha-1) and oil yield (57 kg.ha-1). Overall, the results showed that Oltan cultivar has a higher relative resistance to drought stress in different stages, so this cultivar is recommended for this region and similar situations.