بررسي روند تحولات سياست‌گذاري و نهادي مربوط به كودكان در ايران

Investigating the trend of policy-making and institutional developments related to children in Iran

كودكان يكي از گروه‌هاي هدف نظام سياست‌گذاري اجتماعي در ايران هستند كه جايگاه رفاهي آن‌ها تا به امروز محل مناقشه بوده است. بررسي روند تاريخي سياست‌هاي اجتماعي معطوف به كودكان در ايران مي‌تواند نقشي در شناخت مشكلات مبتلابه اين حوزه و به تبع آن كاهش آن‌ها داشته باشد. اين پژوهش به بررسي تحولات قانون‌گذاري و نهادي مربوط به كودكان از زمان شكل‌گيري پارلمان در ايران مي‌پردازد. روش انجام پژوهش از نوع اسنادي- تاريخي است. در اين راستا، به بررسي قوانين و برنامه‌هاي اجتماع و رويكردهاي كلي هر سه دوره‌ي تاريخي به كودكي پرداخته شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه پهلوي اول مواجهه با كودكان را عموماً از زاويه‌ي دولت-‌ملت‌سازي و نقش آن‌ها در اين زمينه مورد بررسي قرار داد و اگرچه اقداماتي براي حمايت از كودكان انجام شد اما دولت سعي داشت كه عمدتاً نيازهاي كودكان در قالب خيريه‌ها و امور وقفي پاسخ داده شوند. در دوران پهلوي دوم، تلاش‌ها در اين زمينه به تدريج شكل سازمان‌يافته‌تر و رسمي‌تر، عموماً در قالب ساير نهادها مانند خانواده به خود گرفت. در دوران جمهوري اسلامي ايران، كودك و كودكي محل توجه بيشتر و جامع‌تري از قانون اساسي گرفته تا ساير قوانين قرار گرفته، با اين حال، تنش‌هاي بين رويكردهاي سنتي يا ديني و رويكردهاي مدرن، تعيين‌كننده‌ي ماهيت اغلب سياست-هاي معطوف به كودكي است كه در بسياري موارد منجر به محروم شدن كودكان از بسياري حمايت‌ها شده است.

Children are one of the target groups of the social policy system in Iran, whose welfare status is still in dispute. Examining the historical trend of child-centered social policies in Iran can play a role in recognizing the problems in this area and, consequently, reducing them. This study examines the legislative and institutional transformations related to children since the formation of the parliament in Iran. The research method is documentary. In this regard, the approved laws and programs and general approaches of all three historical periods to childhood were examined. The results show that although the first Pahlavi era passed laws to protect children, the government tried to respond mainly to the needs of children in the form of charities and endowments. During the second Pahlavi era, efforts in this field gradually took an organized and cohesive form. During the Islamic Republic of Iran, children and childhood received more and more comprehensive attention from the Constitution to other laws. However, tensions between traditional or religious approaches and modern approaches determine the nature of most policies that in many cases has led to children being deprived of much support.