روند تغيير تراز و خشك سالي ذخيره‌هاي آب زيرزميني در آبخيز كرخه

مديريت منبع‌هاي آب در كشورهايي هم چون ايران با اقليم خشك و نيمه‌خشك به دليل تغيير اقليمي كره ي زمين و افزايش جمعيت ضروري است. بررسي خشك سالي‌ آب هاي زيرزميني و عامل‌هاي مؤثر بر افت تراز آب‌هاي زيرزميني براي يافتن راه‌كارهاي آن‌ها حياتي است.  براي بررسي روند تغيير آب زيرزميني و ارزيابي تاثير خشك سالي‌هاي گوناگون بر هم در آبخيز كرخه شاخص هاي خشك سالي GRI SPEI و SDI، در دوره ي داده‌برداري 11 ساله (1395-1385) تجزيه و تحليل شد. نتيجه‌ نشان داد كه در بيش‌تر مناطق با خشك‌سالي اقليمي، خشك سالي آب‌شناسي نيز با هماهنگي و انطباق خوبي رخ داده‌است. ميانگين شاخص GRI در محدوده‌هاي بررسي‌شده‌ي آبخيز كرخه نشان‌دهنده ي خشك سالي ملايم براي محدوده‌هاي سنقر، نهاوند، صحنه، هرسم، خرم‌آباد، تويسركان، اسدآباد، ملاير، بيستون- ديناور، ميان‌-راهان و حسن‌آباد- قلعه شيان است. در محدوده‌هاي بررسي‌شده‌ي چغلوندي، كوهدشت، كنگاور، اسلام‌آباد غرب، روانسر- سنجابي، كرمانشاه و ماهيدشت، خشك سالي‌هاي شديدتري با شاخص خشك سالي به ترتيب 1/08-، 1/13-، 1/21-، 1/23-، 1/25-، 1/31- و 1/35- تشخيص داده شد، كه نشان‌دهنده‌ي كاهش تراز ايست‌آبي و افزايش عمق آب زيرزميني است. شاخص GRI در اين دوره در شرق، غرب و مركز آبخيز نمايان‌تر است، و در سال‌هاي پاياني محدوده‌هاي مركزي درگير خشك سالي‌هاي شديد‌تري شده‌اند. اين انطباق در نقشه ي پهنه‌بندي SPEI ديده مي‌شود. علاوه بر اين در برخي موارد برداشت‌هاي بي‌رويه به نسبت تاثير بيش‌تري در افت تراز آب دارند. بنابراين ايجاد مديريت يكپارچه براي پايداري منبع‌هاي آب زيرزميني به‌خصوص در بخش كشاورزي، و اصلاح مديريت شيوه‌هاي سنتي برداشت آب زيرزميني الزامي است. قبل از اين‌كه خشك سالي‌هاي هواشناسي و در ادامه آن خشك سالي‌ منبع‌هاي آب سطحي بر افت تراز آب زيرزميني تاثيرگزار شود، اقدام‌هاي لازم براي جلوگيري از اثرهاي بد بر منبع‌هاي آب انجام شود.