تأثير عامل هاي طبيعي و انساني بر تغيير خطي و غيرخطي پوشش گياهي با تصويرهاي ماهواره يي در آبخيز خور- سفيدارك، استان البرز

هدف از اين پژوهش بررسي روند تغيير خطي و غيرخطي پوشش گياهي بر اثر عامل هاي اقليمي (بارش، دما و خشك سالي) و انساني (اقدام‌هاي زيستي آبخيزداري) با تصويرهاي ماهواره يي در بازه ي زماني 20 سال (2000-2019) در آبخيز خور- سفيدارك استان البرز است. شاخص پوشش گياهي، شاخص خشك سالي و الگوريتم پلي‌ترند با استخراج دوره‌ هاي زماني ماهانه به‌كاربرده شد. با كاربرد داده‌هاي اقليمي و اطلاعات اقدام‌هاي آبخيزداري اجراشده، تأثير عامل هاي طبيعي (دما، بارش و خشكسالي) و انساني بر تغيير پوشش گياهي ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه  در 20 سال گذشته تغيير در 35 % از پوشش گياهي آبخيز معني‌دار (92/6 % افزايشي و 7/4 % كاهشي)، و در 65 % آبخيز نامعني‌دار بود. نتيجه‌ها نشان داد كه 87/71 % از تغيير پوشش گياهي منطقه از نوع خطي، و به‌ترتيب 6/62 % و 5/68 % از تغيير مانده غيرخطي درجه‌ي دو و سه بود. بررسي تأثير دما و بارش بر پوشش گياهي نشان داد كه بارش منطقه روند معني‌‌داري در دو دهه نداشت، اما روند دما كاهشي معني‌دار بود. ارزيابي تأثير خشك سالي بر تغيير پوشش گياهي نشان داد كه بيش ترين كاهش در پوشش گياهي در سال 2008 اتفاق افتاد، كه بر اثر خشك سالي شديد اقليمي بود. نتيجه اين‌كه هر چند تغيير پوشش گياهي در درازمدت بر اثر عامل هاي اقليمي نبود، تغيير كوتاه مدت روي‌دادهاي جدي از جمله خشك سالي، به‌روشني تغيير پوشش گياهي منطقه را توضيح مي دهد. از طرف ديگر، نتايج نشان داد كه اقدام‌هاي آبخيزداري باعث ايجاد تغيير با الگوي خطي، و تغيير و گسترش منطقه‌هاي مسكوني (عامل انساني) باعث ايجاد الگوي غيرخطي در پوشش گياهي شد. علت آن اين است كه اقدام‌هاي زيستي آبخيزداري به شكل خطي و تدريجي باعث افزايش و تقويت پوشش گياهي منطقه شد، اما تغيير و گسترش زمين‌ منطقه‌هاي روستايي باعث كاهش غيرخطي (تغيير ناگهاني و نا تدريجي) پوشش گياهي شد.