اثر تنش كم آبي و محلول‌پاشي گياه مادري بر خصوصيات جوانه‌زني بذرهاي توليدي سه رقم جو (Hordeum vulgare)

مقدمه: جو چهارمين غله زراعي در دنيا و در ايران دومين غله در تأمين نيازهاي غذايي است. با توجه به رشد جمعيت و كمبود غذا، بررسي راهكارهاي افزايش توليد از اهميت خاصي برخوردار است. بذرهاي با كيفيت و داراي بنيه بالاتر در مواجه با تنش هاي زنده و غيرزنده، بهتر سبز شده و گياهچه قوي‌تر با بنيه بالاتري دارند. به نظر مي رسد يكي از راه كارهاي مناسب در جهت كاهش يا تعديل اثر تنش بر عملكرد، محلول پاشي با عناصر ريزمغذي مي باشد كه مي تواند بر جوانه زني و بنيه بذرهاي توليدي نيز موثر باشد. اين پژوهش با هدف بررسي اثر تنش كم آبي و محلول پاشي گياه مادري برخصوصيات جوانه زني و بنيه بذرهاي سه رقم جو، انجام گرديد.مواد و روش ها: آزمايش جوانه‌زني به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار روي بذرهاي حاصل از يك آزمايش مزرعه‌اي انجام شده در ايستگاه تحقيقات كشاورزي كبوترآباد اصفهان در سال زراعي 97-1396 انجام شد. عامل اول محلول پاشي در پنج سطح (بدون محلول پاشي، سولفات روي (نيم درصد)، سولفات پتاسيم (نيم درصد)، اسيد ساليسيليك (1.5 ميلي مولار) و سوپراكسيد ديسموتاز (3 در هزار) در مرحله شروع پنجه زني با فاصله 7 روز و در 3 نوبت و عامل دوم ارقام جو در سه سطح (گوهران (متحمل به خشكي)، مهر (متحمل به شوري) و ارمغان (حساس به تنش) بودند. پس از برداشت بذور از تيمار تنش قطع آبياري در انتهاي فصل، صفات جوانه زني مورد ارزيابي قرار گرفتند.يافته ها: محلول پاشي گياه مادري جو در شرايط تنش خشكي آخر فصل، تاثير معني داري بر طول ريشه چه و ساقه چه، وزن خشك ريشه چه و ساقه چه، شاخص طولي و وزني بنيه گياهچه، ضريب آلومتري و يكنواختي جوانه زني بذر داشت. همچنين بين ارقام مورد مطالعه در شرايط كم آبياري انتهاي فصل، رقم گوهران توسعه بهتر ساقه‌چه و ريشه‌چه (شاخص وزني بنيه گياهچه) و يكنواختي جوانه‌زني گياهچه بالاتري داشت.نتيجه گيري: محلول‌پاشي سولفات روي و سولفات پتاسيم روي رقم‌هاي مختلف جو، شرايط متابوليكي مناسبي را در بذر بوجود آورده، كه به دليل توسعه بهتر ريشه‌چه و وزن خشك بيشتر آن نسبت به توسعه ساقه‌چه و در نتيجه ضريب آلومتري بالاتر و استقرار بهتر گياهچه (يكنواختي جوانه‌زني گياهچه) مي تواند شرايط رشد بهتري را در شرايط تنش خشكي فراهم نمايد.