بررسي و تحليل تطبيقي دجال در شعر فارسي و روايات اسلامي محورهاي موضوعي : زبان و ادب فارسي

A Comparative Study and Analysis of the Antichrist in Persian Poetry and Islamic Traditions

مسئلۀ دجال در بيشتر اديان بيان شده و فتنه او به پيامبران يادآوري شده است. نخستين بار در رساله يوحنا به او اشاره شده است. مقصود يوحنا از دجال، كساني هستند كه دربارۀ تجسم مسيح، آراء گوناگون دارند، و نيز هر روحي كه تجسم عيسي را انكار كند، دجال است. اما پيش‌زمينه¬هاي شكل‌گيري مفهوم دجال را مي¬توان در مباحث مكاشفاتي و فرجام‌شناسانه دوره¬هاي اوليه تاريخ يهود، به ويژه در كتاب دانيال يافت. اين موضوع در متون اسلامي نيز به صورت-هاي گوناگون آمده و در مورد اصل آن احتمالاتي داده شده است. برخي معتقدند كه شخص است، برخي معتقدند، نوع و وصف است. با ورود مضامين قرآني و اسلامي به ادب فارسي، مضامين مربوط به دجال نيز مورد استفادۀ شاعران قرار گرفته و در شعرشان انعكاس يافته است. قصد شاعران از بيان اين مضامين صرفاً تلميح نبوده، بلكه از آنها¬ براي بيان ديدگاه¬هاي خود در قالب تشبيه و استعاره¬، نماد استفاده كرده¬اند. هر چند دجال شخصيتي منفور است و در شعر فارسي بازتاب گسترده¬اي نداشته است؛ با وجود اين، همين بازتاب كم، ويژه و قابل توجه است.در شعر فارسي «شخص بودن دجال» غالب است و شاعران به احتمالات ديگري كه در متون اسلامي دربارۀ او داده شده است توجهي ندارند.اين مقاله، چگونگي بازتاب دجال در دوحيطه متون اسلامي و شعر فارسي را دربخش¬هاي جداگانه بررسي كرده و درضمن نتيجه¬گيري، مقايسه¬اي ميان اين دو حيطه در اين موضوع به عمل آورده است.

The issue of the Antichrist has been mentioned in most religions and his sedition has been reminded to the prophets as first mentioned of him in the Epistle of John. According to John, the Antichrist is any one who has different opinions about the embodiment of Christ, and any spirit that denies the embodiment of Jesus is the Antichrist. But the background to the formation of the concept of the Antichrist can be found in the apocalyptic and revelationtic discussions of the early periods of Jewish history, especially in the book of Daniel. This issue has been mentioned in various forms in Islamic texts and some possibilities have been given about its origin. Some believe that he is a person and some believe that he is a type and a description.With the introduction of Quranic and Islamic themes in Persian literature, themes related to the Antichrist have also been used by poets and have been reflected in their poetry. The poets' intention in expressing these themes was not merely an allusion, but they used them to express their views in the form of similes, metaphors and symbols. Although the Antichrist is a hated figure and has not been widely reflected in Persian poetry; Nevertheless, this reflection is low, special and significant. In Persian poetry, "the person of the Antichrist" is predominant and poets do not pay attention to other possibilities given about him in Islamic texts. This article has examined the reflection of the Antichrist in two areas of Islamic texts and Persian poetry in separate sections and, in conclusion, has made a comparison between these two areas in this regard.