تحليل فضايي ومكان‌يابي بهينه جايگاه‌هاي سوخت شهري (CNG)، مطالعه موردي: مناطق غرب شهر تهران

Spatial Analysis and Optimization of Urban Fuel Planning (CNG), Case Study of West Regions of Tehran

هدف تحقيق حاضر، تعيين مكان‌هاي مناسب جايگاه‌هاي عرضه سوخت (CNG) با توجه به ضوابط موجود در مناطق غربي كلان‌شهر تهران بوده است. در همين راستا با به كارگيري سيستم اطلاعات جغرافيايي، نقشه پارامترهاي مؤثردر مكان‌يابي جايگاه‌هاي سوخت‌رساني گازي، همچون: تراكم جمعيت، معابر و دسترسي، شيب زمين، كاربري‌هاي سازگار و ناسازگار تهيه گرديد.. با استفاده از مدل فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP)، مقايسات زوجي بين معيارها انجام و ميزان اهميت و وزن هر معيار با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice مشخص شد. نتايج حاصل از وزن‌دهي معيارها نشان داد كه معيارهاي آتش نشاني، دسترسي و تراكم جمعيت به ترتيب داراي بيش‌ترين تأثير در ايجاد مكان‌هاي مناسب احداث جايگاه سوخت‌رساني گازي بودند و توسعه جايگاه‌هاي سوخت گازي در مناطق غرب شهرداري تهران براساس نيازهاي جمعيتي مناطق مختلف شهر صورت نگرفته است. نقشه خروجي به‌دست آمده با تحليل‌هاي مكاني و AHP نشان داد كه از ميان جايگاه‌هاي موجود، حدود 29 درصد آن‌هادر مناطق با پتانسيل مناسب و 71 درصد جايگاه‌ها در مكان‌هاي با پتانسيل متوسط واقع هستند و در مكان‌هاي با پتانسيل نامناسب هيچ جايگاهي قرار نگرفته ‌است. همچنين 53/32 درصد مناطق داراي پتانسيل مناسب، 76/43 درصد پتانسل متوسط و 7/23 درصد داراي پتانسل نامناسب براي احداث جايگاه سوخت‌رساني مي‌باشند. نوآوري پژوهش حاضر در اين است كه مجموعه اي از پارامترهاي مؤثر در مكان‌يابي بهينه را مورد بررسي قرار مي دهد.

The purpose of this study was to determine the appropriate locations of fuel supply stations (CNG) according to the existing criteria in the western areas of Tehran. In this regard, by using GIS, a map of effective parameters in locating gas refueling stations, such as: population density, passages and access, land slope, compatible and incompatible uses was prepared. By utilizing the Analytic Hierarchy Process (AHP) model parallel comparisons between criteria were performed and the importance and weight of each criterion was determined by using Expert Choice software. The results of weighing the criteria showed that the benchmarks of fire, access and population density had the greatest impact on creating suitable locations for gas refueling, respectively, and the development of gas stations in the western part of Tehran Municipality has not been done based on population needs of different areas. The output map obtained by spatial analysis and AHP indicated that among the available stations, about 29% of them are located in areas with good potential and 71% of places are in places with medium potential and no places are located in areas with unsuitable potential. Also, 32.53% of the areas have suitable potential, 43.76% have medium potential and 23.7% have inappropriate potential for construction of refueling station. The novelty of the present study is that it examines a set of effective parameters.