پديد آورندگان :
كاكويي دينكي، فاطمه دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - دانشكده علوم پايه - گروه محيط زيست، همدان، ايران , چراغي، مهرداد دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - دانشكده علوم پايه - گروه محيط زيست، همدان، ايران , لرستاني، بهاره دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - دانشكده علوم پايه - گروه محيط زيست، همدان، ايران , سبحان اردكاني، سهيل دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - دانشكده علوم پايه - گروه محيط زيست، همدان، ايران , چمني، عاطفه دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) - دانشكده كشاورزي - گروه محيط زيست، اصفهان، ايران
كليدواژه :
منابع آب , سد لار , آلودگي فلزات سنگين , گياه‌پالايي , سد لتيان
چكيده فارسي :
بررسي و كنترل تجمع زيستي فلزات سنگين به دليل بار آلودگي، خطر اكولوژيكي و عوارض بسيار بالايي كه براي سلامت انسان‌ها و همچنين نامشخص بودن نوع، مقدار و چگونگي ورود آلاينده‌ها به منابع آبي دارد از اهميت بسياري برخوردار ميباشد، در اين راستا تعيين ميزان آلودگي فلزات سنگين و نيترات و فسفات در مخازن سدهاي لتيان و لار و همچنين پتانسيل گياهان لمنا، لويي و آبتره در گياه‌پالايي فلزات سنگين و مواد مغذي اين منابع مدنظر اين بررسي قرار گرفت. به اين منظور 40 نمونه آب از اعماق مختلف درياچة سدهاي لتيان و لار و 3 نمونه از قسمت برگ گونه‌هاي گياهي در فواصل تصادفي در فصول تابستان و پاييز جمعآوري و پس از آمادهسازي و فرآوري نمونهها در آزمايشگاه، ميانگين غلظت باقيمانده عناصر توسط دستگاههاي ICP و اسپكتروفتومتر قرائت شد. نتايج به‌دست‌آمده ميانگين غلظت عناصر مس، سرب، آهن و نيترات در درياچة سد لتيان به ترتيب 0/009، 0/27 ،0/10 و 0/07 ميليگرم در ليتر و در درياچة سد لار به ترتيب 0/004، 0/26، 0/06 و 1/27 ميليگرم در ليتر را نشان داد كه در تمامي موارد بهجز عنصر سرب كمتر از حد مجاز استانداردهاي مربوطه بود. همچنين ميانگين غلظت فسفات در درياچة سد لتيان و لار به ترتيب 0/07 و 1/27 ميليگرم در ليتر بوده كه در سد لتيان كمتر و در سد لار بيشتر از حد استاندارد ميباشد. همچنين، در سد لتيان گياه لمنا در حذف عناصر سرب و فسفات، گياه لويي در حذف آهن و آبتره در حذف مس و نيترات كارايي بالايي داشته اما در سد لار گياه لويي در حذف عنصر آهن، مس، سرب و نيترات، آبتره در حذف فسفات كارايي بالاتري داشته است. كم بودن ميانگين غلظت عناصر سنگين در مخزن سد لار نسبت به سد لتيان با مساحت قابل‌توجه مراتع خوب و بارش فراوان در حوضه آبريز لار مرتبط است؛ بنابراين نوع كاربري اراضي، الگوي پوشش گياهي و رطوبت هوا در حوضه‌هاي آبريز جاجرود و لار بر اين مسأله تأثيرگذار ميباشد.
چكيده لاتين :
Investigation and control of bioaccumulation of heavy metals is very important due to pollution load, ecological risk and very high consequences to human health as well as the uncertainty of the type, amount and manner of pollutants entering water sources. In this regard, determining the level of pollution of heavy metals, nitrate and phosphate in the Latian and Lar dam reservoirs, as well as the potential of Lemna minor, Typha Latifolica and Nasturtium microphyll in phytoremediation of heavy metals and nutrients of these sources were considered in this study. For this purpose, 40 water samples were collected from different depths of Latian and Lar dam lakes as well as 3 samples from the leaves of plant species at random intervals in summer and autumn. After preparing and processing the samples in the laboratory, the average residual concentration of elements was read by ICP. Results showed the mean concentrations of copper, lead, iron and nitrate in Latian dam lake as 0.009, 0.27, 0.10 and 0.07 mg/l, respectively. In Lar dam lake the concentrations were respectively 0.004, 0.26, 0.06 and 1.27 mg/l. In all cases except lead, the values were less than the standard allowable limits. Also, the average phosphate concentrations in Latian and Lar dam reservoirs were 0.07 and 1.27 mg/l, respectively, which was over the standard allowable limit in Lar dam reservoir. Also, in Latian dam, Lemna minor plant has high efficiency in removing lead and phosphate elements, Typha Latifolica has high efficiency in removing iron, and leek juice has high efficiency in removing copper and nitrate. In Lar dam, Typha Latifolica was more efficient in removing iron, copper, lead and nitrate, and leek juice in removing Phosphate. The low average concentration of heavy elements in the reservoir of Lar Dam compared to Latian Dam is related to the considerable area of good pastures and heavy rainfall in the Lar catchment; i.e. the type of land use, vegetation pattern and air humidity in Jajroud and Lar Dam catchments affect this issue.
