الگوي زيست جمعي در ايران(تحليلي بر درسنامه فني و مشاركتيِ طومار تقسيم آب زنده رود)

وجود تجارب زيست جمعي در سطح عاليِ تمدن سازي در فلات مرتفع ايران،نشانه اي بر وجود الگو به مثابه «روح» و الگو به مثابه «كالبد» است.اصفهان از مناظر اقليمي، فرهنگي و مهندسي يكي از نمونه هاي مناسب براي شناخت اين الگو مي باشد.با توجه به شكوفايي اصفهان بر مدار زايندگي رودخانه اش، پرسش آغازين بر محور تقسيم آب رودخانه زنده رود در طومار منسوب به شيخ بهايي مطرح گرديد تا نظم اجتماعي و نظم مهندسي سازنده ي اصفهان و رابطه آن ها در قالب رژيم اجتماعيفني و مهندسيِ پديدار شده، شناسايي گردد.اتخاذ روش جغرافياي تاريخي براي شناسايي نظم اجتماعي و استفاده از نتايج روش بازخواني در مطالعات فني مهندسي با تمركز بر سازه هاي آبي در دوره مورد بررسي براي شناسايي نظم مهندسي صورت گرفته است.نتيجه بررسي ها نشان داد كه پايداري و زايندگي رودخانه اصفهان حاصل تقسيمي اجتماعي و فني-مهندسي،براي تغيير در اقليمي نيمه خشك و دستيابي به شهر باغي، كشاورزيصنعتي است كه افزايش معقولِ بار اكولوژيك را بر پايه و در سايه ي بهره مندي از مهندسي در مرتبه تحليلي، نيرو بخشي به ظرفيت غيرحاكميتي و ارتقاء ظرفيت سياسي در مقياس پايتخت يك امپراتوريِ مقتدر امكان پذير ساخته است. سازمانِ كار ياريگرانه، نظمي درهم تنيده و همسو را در ابعاد بهم پيوسته ي فني-مهندسي و اجتماعي پديد آورد. باور به ضرورتِ تعامل دوسويه با طبيعت منجر به طراحي الگوي زيست جمعي با لحاظ عنصر «زمان» در «بلند مدت» گرديد و اين همه، در گرو دركي عميق و همه جانبه از معناي «آب»، چرخه آب در زيست جمعي و چگونگي تقسيم آن در منظومه ي دانش هاي بومي آب شناسي در عرصه هاي متنوعِ اجتماعي و مهندسي بوده است.بنابراين، طراحي و باز طراحي الگوي زيست جمعي در ايران،نيازمند درك رابطه علوم اجتماعي و مهندسي و بازخواني ميراث براي ايفاي نقش و مشاركت در تجارب جهاني است.