ارزيابي ويژگي‌هاي حكمراني سنتي آبخوان با استفاده از اصول حكمراني مؤثر آب زيرزميني

در مناطق خشك و نيمه‌خشك،شرايط كم‌آبي منجر به خلق سيستم‌هاي مديريتي سنتي متناسب با ويژگي‌هاي محلي شده است. ايران يكي از قديمي‌ترين مناطق جهان است كه از ديرباز درهر نقطه ازآن متناسب با شرايط اقليمي،اجتماعي وفرهنگيآن منطقه سيستم بهره‌برداري از منابع آب منحصربه‌فردي حاكم بوده است. به‌تدريج در طول نيم‌قرن اخير سيستم‌هاي مديريتي مبتني بر دانش بومي جاي خود را بهسيستم‌هاي نوين مديريتي دادند كه به دليل عدم انطباق سيستم‌هاي نوين با شرايط اقليمي و اجتماعي هر منطقه، شاهد بروز مشكلات عديده‌اي در زمينه منابع آب و مديريت منابع آب هستيم. با توجه به شرايط موجود اين سؤال مطرح مي‌شود كه كدام چارچوب حكمراني منابع آب در راستاي توسعه پايدار منابع آب زيرزميني، متناسب با اقليم‌هاي خشك و نيمه‌خشك مي‌باشد؟ هدف از اين تحقيق تلفيق قوانين حكمراني سنتي و باستاني با اصول حكمراني مؤثر براي توسعه چارچوب حكمراني آب زيرزميني در جهت رسيدن به توسعه پايدار مي‌باشد. در حقيقت فرض بر اين است كه استفاده از فرهنگ و دانش بومي در زمينه مديريت منابع آب و بازيابي نكات جديد با استفاده از تئوري‌هاي جديد حكمراني مي‌تواند قطعه گم ‌شده مديريت آب زيرزميني باشد. در اين مقاله به‌منظور استخراج دانش بومي حكمراني پايدار آبخوان از مديريت قنات، از روش بررسي مقايسه‌اي منابع علمي موجود و مشاهدات ميداني استفاده شده است. بدين منظور در ابتدا به معرفي حكمراني مؤثر آب پرداخته و سپس عوامل مشترك آن را با حكمراني سنتي مورد بررسي قرار داده تا بتوان به يك چارچوب حكمراني منابع آب متناسب با اقليم‌هاي خشك و نيمه‌خشك دست يافت. در انتها با تلفيق پيشنهادهاي حكمراني سنتي با اصول حكمراني مؤثر، مي‌توان شكاف‌هاي حكمراني سنتي را پوشاند و به سيستم مديريتي متناسب با شرايط اقليمي و با در نظر گرفتن اصول نوين دست يافت. رويارويي مؤثرتر با چالش‌هاي موجود عصر حاضر و ارائه الگوهاي مناسب توسعه، با در نظر گرفتن دانش بومي و تلفيق با اصول حكمراني مؤثر محقق خواهد شد.