معناشناسي فرهنگي قوميِ زكات در قرآن رهيافتي براي صورتبندي معناي مصرف (مصرف متزاكيانه)

روش معناشناسي‌فرهنگي‌قومي(هم‌زماني) با مهار پيش‌فرض‌ها از طريق ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻌﻨﺎي‌ِاﺳﺎﺳﻲ و ﻧﺴﺒﻲ، ترسيم و تحليل ميدان‌هاي‌معنايي و روابط آن، به‌صورت نظام‌مند اصول‌ِحاكم و معناي فرهنگ‌قرآني را كشف مي‌نمايد. معناشناسي فرهنگي‌قومي زكات كه از واژگان پربسامد در قرآن است مي‌تواند مصرف مورد نظر قرآن را معنا و صورتبندي نمايد. بررسي استعمال‌هاي قرآني، جانشين‌ها و همنشين‌هاي واژه در عبارات ديگر و توجه به واژه‌هاي متضاد، با ترسيم ميدان‌معنايي تزكيه ما را به مصرفِ مبتني بر عقل، قصد ونفع يا همان مصرف‌متزاكيانه ذيل نظام احسن رهنمون مي‌سازد. نظامي كه فاعليت آن با خدا و در ادامه رسولان الهي است ‌و بستر تحقق آن حكومت است. مخاطبش انسان باارداه، هدفش رشد و نمو و حركت به سوي كمال و نتيجه‌اش حيات طيبه، فلاح و رستگاري است. در اين نظام نماز اولين جلوه عبادى ايمان و بهترين وسيله رابطه عبد و مولاست و زكات به معناي اعم از مستحب و واجب، سبب رابطه عبد با خلق خدا است كه نشان از توثيق ارتباط اقتصادي با نيازمندان است. نظامي كه در آن تقابل بنيادي بين الله به عنوان فاعل تزكيه وشيطان به عنوان فاعل دس وجود دارد. اين مقاله دريافته است كه «تزكيه» در نظام احسن عبارت است از بيرون آوردن و آشكار ساختن نفس از زير سلطه و حاكميت هواها و شهوات كه همان شكوفا ساختن و به فعليت درآوردن تمام نيروها و ابعاد وصفات نيكوي انسان است. در برابر تزكيه، «دسّ» زمينه‌ي هدايت نفس را بي اثر كرده، در نتيجه ظرفيتهاي بد و نازيبا و زشت و... انسان پديدار مي‌گردد.