اتواتنوگرافي به مثابه روش پژوهش

پس از دهه‌ها توجه به روش‌هاي اثبات‌گرايانه به عنوان رويكردي كمي در پژوهش‌هاي حوزه علوم انساني، بار ديگر روش‌هاي كيفي مورد توجه قرار گرفته است. از روش‌هاي كيفي پژوهشي جديد كه در شاخه‌هاي مردم شناسي، علوم ارتباطات و انسان شناسي مورد توجه قرار گرفته است، راهبرد روش شناختي «خودمردم نگاري» يا اتواتنوگرافي است. اتواتنوگرافي علي‌رغم ريشه عميقي كه در مطالعات مردم شناسي و روش شناختي دارد، شايد كمي بيش از يك دهه است كه با كاربرد گسترده تر از سوي محققان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اتواتنوگرافي ظرفيت‌هاي متعددي براي تحليل جامعه، فرهنگ، انسان و تجربه‌هاي زيستي در اختيار پژوهشگر قرار مي‌دهد و شرايطي را مهيا مي‌كند تا محقق بتواند به بازانديشي محيط و موضوع مورد مطالعه خود بپردازد و بستري را فراهم مي‌كند تا پژوهشگر بتواند به توليد دانش در زيست بوم مورد مطالعه بپردازد. در اين رويكرد پژوهشي، تجارب محقق از جمله منابع اطلاعاتي مهم در فرايند تحقيق است و كمك مي‌كند تا به فهم عميق‌تري از محيط اجتماعي و فرهنگي برسد و حتي پژوهش‌هاي اجتماعي و فرهنگي را با بهره‌گيري از نوعي خودآگاهي انتقادي در قالب تجربه‌هاي شخصي به حوزه عمومي گسترش دهد. روش اتواتنوگرافي با مولفه‌ي بازخودانديشي و بازخودنگري را مي‌توان با قرائتي اصيل از مباني نظري اسلامي بازتعريف و ارتقا داد. به عبارتي در اين نوشتار به دنبال معرفي روش كيفي اتواتنوگرافي هستيم. در اين پژوهش نشان خواهيم داد كه آن دسته از تجارب شخصي كه قابليت اشتراك‌گذاري با ساير افراد جامعه را دارد، با روش اتواتنوگرافي به خوبي توصيف، تببيين و تحليل خواهد شد.