تحليل و تبيين پانصد نامۀ اسارت با توجه به ادبيات اسارتگاهي

زمينه و هدف: هر انقلاب و تحول اجتماعي بر همۀ مناسبات زندگي انسان تأثير ميگذارد. رخدادهاي بزرگي چون انقلاب و جنگ فقط ابعاد سياسي و اجتماعي را تغيير نميدهند، بلكه در قلمرو هنر نيز دگرگوني مي‌آفرينند و ادبيات ‌بعنوان يكي از زيرشاخه‌هاي هنر دچار تحول و دگرگوني ميشود و از آن مفهوم جديدي به نام ادبيات پايداري شكل ميگيرد. اين ادبيات در درون خود به شاخه‌هاي مختلفي تقسيم ميشود كه ادبيات اسارتگاهي يكي از آنهاست. ادبيات اسارتگاهي برآيند تجربۀ زيستۀ اسيران جنگي در اردوگاه‌هاست كه در قالب نامه يا خاطره نمود مييابد. پرداختن به اين ادبيات از اين نظر ضرورت دارد كه هنوز اين ادبيات به‌اندازۀ كافي و لازم تحليل و تبيين نشده و تجربۀ زيستۀ اسيران جنگي در اردوگاه‌هاي عراق بازتاب لازم را نيافته است. از حدود چهل هزار اسير ايراني در اردوگاههاي عراق حدود ده ميليون نامه به خانواده‌هايشان ارسال ‌شده كه ضرورت دارد محتواي اين نامه‌ها براي بررسي ابعاد ادبيات اسارتگاهي تحليل شوند. اين پژوهش درصدد پاسخگويي به اين سؤال است كه اسيران در شرايط سخت جنگي به چه چيزهايي مي‌انديشيدند و چه افكار و انديشه‌اي در سر داشتند؟ در اين مقاله تلاش شده پانصد نامه از نامه‌هاي اسارت تحليل و تبيين شوند. اين نامه‌ها پيش ‌از اين توسط جمعيت هلال‌احمر ايران انتخاب ‌شده و در دو جلد كتاب انتشار يافته است. روش مطالعه: روش پژوهش تلفيقي از كمّي و كيفي و تحليل محتوا با استفاده از آثار پديدآمده در حوزۀ ادبيات اسارتگاهي است. يافته‌ها: اسيران جنگي در شرايط خاص زندگي خود به مفاهيمي چون خدا، ولايت، صبر و شكيبايي و توسل به ائمۀ اطهار، مقاومت، صبر و دعوت به شكيبايي و ايستادگي مي‌انديشيدند.نتيجه‌گيري: نامه‌هاي دوران اسارت فرهنگ استقامت و پايداري را بر سرزمين ايران و در قلب ايرانيها استوار ساخت. آنان در سختترين شرايط آموزه‌هاي ديني و الهي را بر خانواده‌ها گوشزد كرده، خود نيزَ عرفان نظري و عملي را آموختند و بدين ترتيب ادبيات حاكم برنامه‌ها گونۀ تازه‌اي از فرهنگ و ادبيات اسارتگاهي را پديد آورد كه در نوع خودش كم‌نظير است.