بررسي عنصر پيشگويي در منظومه پهلواني شهريار نامه

Investigating the element of prophecy in the heroic system of shahriarnameh

باتوجه ‌به ضرورت پژوهش در منظومه‌هاي حماسي پس از شاهنامه و با هدف شناخت بيشترِ جوانبِ گوناگون آن‌ها، مقالۀ حاضر با استفاده از روش كتابخانه اي ، مبتني بر توصيف و تحليلِ محتوا به بررسي «عنصر پيشگويي» در منظومۀ «شهريارنامه» سرودة مختاري پرداخته‌است. در منظومۀ شهريارنامه تقريباً بيست‌وهفت مورد پيشگويي‌هاي مختلف صورت گرفته است. مهمترين اين پيشگويي‌ها، پيشگويي دربارۀ كينه‌جويي و انتقام بهمن ، پسر اسفنديار از خاندان زال است و افراد گوناگون هشت بار در بخش‌هاي مختلف به آن اشاره كرده‌اند. پيشگويي‌هاي شهريارنامه اغلب بر اساس خواب، احكام نجومي و با ياري سروش يا با ابزارها و اشياء شگفتي نظير جام انجم‌نما، آيينۀ حكمت و لوح زرين، توسط اخترشناسان و وزيران فرزانه به‌ويژه جاماسپ،موبدان و پهلوانان صورت مي‌پذيرد. موضوع خواب ديدن و خواب‌نما شدن شخصيت‌ها به‌ويژه قهرمان داستان از محورهاي اساسي در منظومه‌هاي حماسي است و در شهريارنامه نيز نمود فراواني دارد. برخي از خواب‌هاي شهريارنامه جنبة پيشگويي دارد و برخي ديگر مبتني بر امر و نهي و پند و اندرز است. خواب‌هايي كه جنبة پيشگويي دارد در بسياري از موارد از وقايع و حوادث و سختي‌ها گره‌گشايي مي‌كند و قهرمانان و پهلوانان داستان را از بند مخمصه‌ها مي‌رهاند.

Considering the necessity of research in epic poems after Shahnameh and with the aim of knowing more about their various aspects, in this article the used method is library research based on description and content analysis the "element of prophecy" in the poem "Shahriarnameh" of Mokhtari's epopee. There are about twenty-seven different predictions in the Shahriarnameh system. The most important of these prophecies is the prophecy about the grudge and revenge of Bahman, Esfandiar's son from the Zal family, which has been mentioned eight times by different people in different sections. The predictions of Shahriarnameh are often based on dreams, astronomical rulings and with the help of Soroush or with miraculous tools and objects such as the Cup of Wisdom, the Mirror of Wisdom and the Golden Tablet, by wise men and ministers, especially Jamasp, astrologers, priests . The subject of dreaming and dreaming of characters, especially the protagonist, is one of the main axes in epic poems and is also reflected in Shahriarnameh. Some of the dreams of Shahriarnameh have a prophetic aspect and others are based on commands, prohibitions and advices. Dreams that have a predictive aspect in many cases untie the knot of events and hardships and free the heroes and heroines of the story from the clutches of troubles .