بررسي عنصر شخصيّت در حكايات مشترك هفت اورنگ جامي و مصيبت نامۀ عطّار

A Study of the Personality Element in the Common Anecdotes of the Haft Ourgan of Jami and Attar's Mosibat-nameh

جامي شاعر عارف قرن نهم، براي بيان موضوعات اخلاقي، تعليمي و عرفاني در هفت اورنگ، به طريقي مؤثر و هنرمندانه از دويست حكايت و تمثيل استفاده كرده است. از ميان اين حكايات يازده حكايت در مصيبت­ نامه عطّار وجود دارد. يكي از راه­هاي سنجش قدرت خلّاقيت و سبك شاعران، بررسي و مقايسۀ تمثيل‌هاي داستاني آن‌ها با يكديگر است. دراين پژوهش به بررسي و مقايسۀ يازده حكايت مشترك هفت اورنگ و مصيبت­نامه با تكيه برعنصر شخصيّت پرداخته ­ايم. عطّار گاه با پندواندرز و گاه با بيان ظرافت‌هاي اخلاقي، از زبان ديوانگان(عقلاي مجانين) جهت عبرت شاهان و ظالمان حاكم بر مردم به انتقاد مي‌پردازد و برتري و خلاقيّت خود را با استفاده از عنصر شخصيّت و شخصيّت‌پردازي در ساختار حكايات، در جهت تبيين مقاصد و انديشه‌هاي خود به كارگرفته است. نتايج به دست آمده حاكي از تفوّق، قدرت و خلاقّيت عطّار است زيرا وي از عنصر شخصيّت به عنوان ابزاري اساسي براي پيشبرد اهداف و انديشه‌هاي خود بيشترين بهره را برده است.

The nineteenth - century mystic poet Jami used two hundred anecdotes and allegories to express ethical, educational, and mystical themes in Haft Ourang.Of these, there are eleven anecdotes in the AttarMosibat-nameh. One way of measuring the power of the poets' creativity and style is to compare and contrast their fictional allegories. In this study, have compared and compared eleven common stories of the Haft Ourangs and the Mosibat - nameh based on personality traits. Attar sometimes criticizes Wonders, sometimes by expressing moral delicacies, from the language of the insane to the instruction of kings and tyrants ruling the people, using his personality and personality in the anecdote to explain his creativity. He has used the intentions of his thoughts. The results show Attar's superiority, power and creativity because he has made the most use of the personality element as a fundamental tool in explaining his intentions and thoughts.