بررسي نقش عوامل اثرگذار در توسعه فضايي نواحي روستايي مرزي مطالعه موردي: روستاهاي مرزي شهرستان گنبدكاووس

شناخت پتانسيل‌ها و نقاط ضعف نواحي هم‌جوار با مرز مي‌تواند بهترين رويكرد در راستاي توسعه فضايي مناطق روستايي مرزي به شمار آيد توسعه‌اي كه ناشي از وجود مرز و قابليت‌هاي آن است. هدف تحقيق حاضر بررسي نقش عوامل اثرگذار بر توسعه فضايي نواحي روستايي مرزي در شهرستان گنبدكاووس مي‌باشد. تحقيق حاضر از نوع كاربردي و به لحاظ هدف و ماهيت توصيفي تحليلي، مبتني بر پرسشنامه محقق ساخته و مطالعات ميداني مي‌باشد، جهت تحليل داده‌ها از نرم‌افزار Spss و Gis بهره گرفته‌شده است. جامعه آماري تحقيق را روستاهاي مرزي شهرستان گنبدكاووس تشكيل مي‌دهند. حجم نمونه براي جامعه آماري مذكور با استفاده از فرمول كوكران، 364 مورد است كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار اصلي تحقيق، پرسشنامه استانداردي بود كه روايي آن‌ها به تأييد پانلي از متخصصان دانشگاهي صاحب‌نظران و محققان در بخش روستايي رسيد و پايايي آن از طريق آلفاي كرونباخ (0.790) در حد مطلوب تأييد شد. نتايج حاصل از مدل رگرسيون خطي نشان مي‌دهد از 6 مؤلفه مطرح‌شده از ديدگاه جامعه مطالعه (روستاهاي مرزي)،5 مؤلفه داراي تأثيرگذاري معنادار و تنها 1 مؤلفه داراي تأثيرگذاري نا معناداري بوده، كه بيشترين ارتباط و تأثيرگذاري در مؤلفه بهبود رقابت اقتصادي كاملاً مستقيم و سطح معناداري 99 درصدي مي‌باشد. و پس‌ازآن مؤلفه حفاظت از محيط‌زيست، يكپارچگي فضايي، مخاطرات و بهبود كيفيت سطح زندگي، سطح معناداري 95 درصدي را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين ميانگين مطلوبيت عوامل تأثيرگذار در توسعه فضايي روستاهاي مرزي شهرستان گنبد نشان مي‌دهد كه، به ترتيب مؤلفه رقابت اقتصادي با ميانگين (3.73)، مؤلفه همكاري و يكپارچگي فضايي با ميانگين (3.26)، مؤلفه محيط‌زيست با ميانگين (3.12)، مؤلفه مخاطرات با ميانگين (3.07)، مؤلفه بهبود كيفيت زندگي با ميانگين عددي (3.04) و در آخر مؤلفه تقويت رويكرد مشاركتي با ميانگين (2.21) به‌عنوان كمترين مؤلفه در توسعه فضايي نواحي روستاهاي هدف مطالعه تأثيرگذار بوده است. فقط مؤلفه تقويت رويكرد مشاركتي در روستاهاي موردمطالعه نتوانسته است در توسعه فضايي اين روستاها اثرگذار باشد. بنابراين طبق نتايج تحليلي داده‌ها فرضيه: در بين عوامل اثرگذار در توسعه فضايي روستاهاي مرزي، عامل بهبود رقابت اقتصادي در محدوده موردنظر بيشترين نقش را ايفا مي‌كند. مورد تأييد و معنادار بوده و مورد اثبات قرار مي‌گيرد.