برداشت هاي عرفاني از داستان يوسف(ع)

Mystical impressions of the story of Yusuf (AS)

داستان يوسف در جايگاه احسن‌القصص، باعث شد كه ، برداشت‌هاي متفاوتي از آن شود. يكي از مهم‌ترين اين نظرگاه‌ها، تأويلات عارفان است. در اين نوشتار كوشيده ايم با استخراج مضاميني ديدگاه عارفان را تبيين كنيم. بدين منظور كتاب‌هاي تذكره الاوليا، رسالۀ قشيريه، نفحات الانس، كشف‌المحجوب، تفسير ميبدي و ... بررسي و بن‌مايه‌هاي داستان يوسف در پيوند با مفاهيم بلند عرفاني كه در دو بخش مفاهيم مرتبط با عشق و ديگر مفاهيم عرفاني قابل تقسيم است، تحليل و بررسي شد. چنين مطالعه اي آشكار مي كند، در اين داستان بيش از هر موضوعي عنصر عشق برجسته است. دقت در دقايق عشق موجب مي شود دريابيم چگونه عشق موجب بركشيدن داستان يوسف به مقام زيباترين داستان ها شده است. عشق به عنوان يكي از منازل معرفت، موجب دگرگوني اساسي در وجود سالك مي شود. پرداختن به عنصر عشق و مفاهيم عرفاني مرتبط با آن داستان يوسف را به يكي از پربارترين و تأويل پذيرترين داستان هاي قرآني مبدل كرده است. آينه بودن جمال يوسف و جلوگاه حسن الهي دانستن او كه موجب بصيرت افزايي چنين عشقي مي شود، غيرت معشوق بر عاشق، ايثار در محبت و فراموشي الم زخم و صدق عشق از موضوعاتي است كه نشان مي دهد، عشق موضوع كليدي داستان يوسف در نگاه عارفان است. همچنين عارفان به نمادپردازي شخصيتهاي داستان پرداخته اند. زليخا نماد نفس لوامه، يعقوب نماد عقل، يوسف نماد دل يا سالك طريقت است كه به دليل توجه يعقوب عقل به او دچار حسد قواي غضب و شهوت شده است.

Story of Joseph as one of the best tales has caused various perceptions about it. One of the most important viewpoints is interpretation of mystics. In this article, we explain the viewpoint of mystics by extracting the themes. In order to do so, Tazkirat al-Awliya, al-Risala al-Qushayriyyh, Kashf ul Mahjoob, Meybodi Interpretation and other books were reviewed and the themes of the story were analyzed in relation with high mystical concepts divisible into two parts of concepts related to love and other mystic ones .Such studies show that love is more prominent than every topic in this story . Paying attention to the stages of love makes us understand how love causes the story achieve one position of most beautiful stories .Love as one of houses of knowledge causes a basic change in existence of follower . Addressing the love and mystical concepts related to it, has changed story to one of most fruitful and interpretable Quran stories. Joseph’s beauty as mirror and knowing it as place where divine beauties are displayed, increase insight of such love. The zeal of beloved for lover, self-sacrifice in affection and truth of love are the themes which show that love is key topic of Joseph’s story from viewpoint of mystics. The mystics have also considered characters of story as symbols by like Zuleikha as blaming soul , Jacob as wisdom , Joseph as heart or follower of path involved in jealousy anger and lust power as result of the attention of Jacob .