واكاوي همديدي-ديناميكي رخ داد چرخندي بر روي بارش‌هاي سنگين دوره سرد غرب ايران

Synoptic and dynamical analysis of the cyclonic occurrence of heavy rains during the cold period of western Iran

سامانه‌ها چرخندي به‌طور عمده پيام‌آور شرايط ناپايدار هستند كه حاصل گسترش اغتشاش‌هاي بارزي هستند كه در جريان‌هاي جوي پديدار مي‌شوند. در اين پژوهش از داده‌هاي سينوپتيكي 4 حوضه آبريز و داده‌هاي شبكه‌اي (ECMWF) با تفكيك زماني 6 ساعته و تفكيك مكاني 25/0*25/0 از سال 1979 تا 2004 استفاده شد. با استفاده از روش تحليل خوشه 3الگوي جوي روزهاي بارشي و مراكز چرخندي استخراج شدند. در مكاني كه مركز ناوه دو تراز 500 و 700 هكتوپاسكال بر روي‌هم قرار گيرند، ارتفاع ژئوپتانسيل كمينه و شيو ژئوپتانسيل بيشينه خواهد بود و منجر به رخ داد بيشترين چرخند‌زايي مي شود. در الگوي اول اين شرايط رخ داده است و منجر ميانگين بارش سنگين 6/38 ميليمتر در سطح 4 حوضه شده است. در الگوي دوم هيچ يك از شروط انطباق و عميق بودن ناوه ها برقرار نيست و منجر به كمترين ميانگين بارش سنگين 7/32 ميلمتر شده است. در الگوي سوم شرط انطباق دو مركز ناوه برقرار است اما ناوه ها عميق نيستند و ميانگين بارش سنگين 1/36 رخ داده است. بيشترين مكان چرخندي زايي جاي كه انطباق ناوه‌هاي ترازي و كمينه ارتفاع ژئوپتانسيل و بيشنه شيو ژئوپتانسيل برقرار است، در شرق مديترانه تا روي عراق است. بارش هاي سنگين ناشي از رخ داد چرخند هاي است كه در اين منطقه زايش يافته اند. همچنين بيشترين رطوبت از درياي سرخ و سپس خليج‌فارس و درياي مديترانه تأمين مي‌شود. عامل تقويت و صعود در تراز بالا در هر سه الگو رودباد جنب حاره است كه بر روي شمال عربستان و خليج‌فارس مستقر بوده است.

Cyclonic systems are generally unstable conditions messenger that result from the spread of significant disturbances that occur in atmospheric currents. In this study, daily rainfall data of 4 catchments and gridded data (ECMWF) with 6-hour time steps and spatial separation of 0.25 * 0.25 from 1979 to 2004 were used. using with the cluster analysis method 3 atmospheric patterns were extracted. where the center of the trough in 500 and 700 hPa Stacking on top of each other, the geopotential height is the minimum and the geopotential gradient will be the maximum and will lead to the occurrence of the most cyclogenesis, Which occurred in the first pattern these conditions and resulted in average heavy rainfall of 38.6 mm. In the second pattern, none of the conditions of stacking on top of each other and deeping of the trough, and this has led to the lowest average heavy rainfall of 32.7 mm. In the third pattern, the condition of matching of the two centers of the troughs is established, but they do not condition of deeping trough and have led to heavy rainfall of 36/1 mm which is less than the first pattern. Also, the most cyclogeneses location in the eastern Mediterranean to Iraq, heavy rains caused by cyclones are born in this region. The results also showed that most of the moisture comes from the Red Sea. the subtropical jet stream plays a role in strengthening and ascending, in the north of Saudi Arabia and the Persian Gulf.