اثر تنش كم آبي بر طول دوره رشد و فنولوژي برخي اكوتيپ هاي شاهدانه

The Effect of Deficient Irrigation on Growth Period Duration and Phenology of Some Cannabis Ecotypes

به‌منظور بررسي طول دوره رشد اكوتيپ هاي مختلف شاهدانه و پاسخ اين اكوتيپ ها به تنش كم آبي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلخانه پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران در سال 1395 انجام شد. عامل آبياري در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفيت زراعي) و عامل اكوتيپ با 12 سطح (اروميه، سنندج، تبريز، دشت مغان، رشت، خمين، داران، قم، شاهرود، كرمان، طبس و سراوان) بود. نتايج نشان داد كه اكوتيپ هاي رشت و خمين به ترتيب بيش‌ترين و كم‌ترين زمان براي جوانه زني و سبزشدن و ميزان درجه روز رشد جوانه زني و سبزشدن (GDD1) را داشتند. بيش‌ترين زمان دوره رويشي، گلدهي و رسيدگي به ترتيب در اكوتيپ هاي دشت مغان، رشت و دشت مغان به ميزان 71/33، 30 و 46/66 روز در 100 درصد ظرفيت زراعي و كم‌ترين زمان در اكوتيپ هاي طبس، تبريز و سراوان با مقادير 42، 16 و 17 روز در 50 درصد ظرفيت زراعي مشاهده شد. هم‌چنين بيش‌ترين مقدار درجه روز رشد دوره رويشي (GDD2)، دوره گلدهي (GDD3)، دوره رسيدگي (GDD4) به ترتيب در اكوتيپ هاي دشت مغان، كرمان و دشت مغان با 1788، 836 و 1169 درجه روز رشد در 100 درصد ظرفيت زراعي و كم‌ترين مقدار در اكوتيپ هاي طبس، تبريز و سراوان با 1039، 413 و 448 درجه روز رشد در 50 درصد ظرفيت زراعي حاصل شد. براساس طول دوره رشد و ميزان درجه روز رشد تجمعي (GDD كل)، اكوتيپ هاي طبس و دشت مغان به‌ترتيب به عنوان زود رس ترين و ديررس ترين اكوتيپ شناسايي شدند.

The present study has been conducted to investigate the duration of growth period of different cannabis (Cannabis sativa L.) ecotypes and their responses to water stress based on a factorial completely randomized experiment design in the greenhouse condition at the University of Tehran in 2017. Irrigation levels include 50%, 75%, and 100% of field capacity, with the ecotypes being Urmia, Sanandaj, Tabriz, Dasht-e-Moghan, Rasht, Khomein, Daran, Qom, Shahroud, Kerman, Tabas, and Saravan. Results show that Rasht and Khomein ecotypes have had the highest and lowest duration of germination phase and growth degree-days (GDD1), respectively. The highest duration of vegetative, flowering and maturation phases belong to Dasht-e-Moghan, Rasht, and Dasht-e-Moghan ecotypes with 71.33, 30, and 46.66 (days), respectively, at 100% field capacity. The lowest durations of these phases could be seen in Tabas, Tabriz, and Saravan ecotypes with 42, 16, and 17 (days), respectively, at 50% field capacity. Also, the highest values of growth degree-days for vegetative (GDD2), flowering (GDD3), and maturation (GDD4) phases for Dasht-e-Moghan, Kerman, and Dasht-e-Moghan ecotypes with 1788, 836, and 1169 (0C.d), respectively, at 100% field capacity, with their lowest values belonging to Tabas, Tabri,z and Saravan with 1039, 413, and 448 (0C.d), respectively, at 50% field capacity. Based on growth period duration and cumulative growth degree-days (total GDD), Tabas and Dasht-e-Moghan ecotypes are found as earliest and latest ecotypes, respectively.