بررسي جامعه‌شناختي «چراغ‌ها را من خاموش مي‌كنم» با تأكيد بر رويكرد لوسين گلدمن

Sociological study of "I turn off the lights" with emphasis on Lucien Goldman's approach

جامعه­ شناسي ادبيات شاخه ­اي از جامعه­ شناسي است كه به رغم سنت ديرينة ادبي و آثار ادبي فراوان در تاريخ ايران، چندان كه بايد و شايد در ميان خانواده علوم اجتماعي گسترش نيافته است. اين عدم گسترش، هم در حوزه نظري (توريك) به چشم مي خورد، هم در حوزه تحقيقات تجربي. در حوزه نظري با حدود و ثغور رشته جامعه­ شناسي گونه ­هاي ادبي و رويكردهاي نظري جامعه شناختي به آثار ادبي چندان روشن نيست.در عرصه پژوهش تجربي نيز تحقيقات، عمدتاً تنها به گونه (ژانر) ادبي داستان بلند (و با اندك تسامحي رمان) محدود شده و ديگر گونه­ هاي ادبي عموماً مورد غفلت قرار گرفته­ اند. مدعاي اصلي مقاله حاضر اين است كه صرف نظر از رويكرد نظري ما در جامعه­ شناسي ادبيات، هر گونه ­­ي ادبي ويژگي­ هايي دارد كه بايد هنگام تحليل مورد توجّه جامعه ­شناسان قرار گيرد. در اين مقاله، به بررسي اجتماعي ـ سياسي آثار زويا پيرزاد، نويسنده معاصر ارمني تبار، با توجّه به روش ساختگرايي گلدمن مي يردازيم. در اين شيوه، محتواي اثر ادبي و رابطه آن با جامعه اي بررسي مي ­شود كه اثر در آن خلق شده است و به جاي توصيف محتواي اثر ادبي، به بررسي محتوا و رابطه آن با جهان­نگري در يك دوران خاص پرداخته شده است­. لذا در اين رمان به اختصار به روحيات و شرايط زندگي مردم و تبيين پديده ­ها، رفتارها، ساخت­ ها و فراز و نشيب ­هاي اجتماعي ـ سياسي زندگي شخصيّت­ هاي رمان اشاره شده است.

Sociology of literature is a branch of sociology that, despite its long literary tradition and numerous literary works in the history of Iran, has not developed as much as it should and perhaps has not been among the family of social sciences. This lack of expansion can be seen both in the field of theory (toric) and in the field of empirical research. In the theoretical field, the limits of the sociology of literary genres and theoretical sociological approaches to literary works are not very clear. In the field of empirical research, too, research has been largely limited to the literary genre (with a slight tolerance for the novel), and other literary genres have been generally neglected. The main claim of the present article is that regardless of our theoretical approach in the sociology of literature, any literary genre has characteristics that should be considered by sociologists when analyzing. In this article, we study the socio-political works of Zoya Pirzad, a contemporary Armenian writer, with regard to Goldmann's constructivist method. In this method, the content of the literary work and its relationship with the society in which the work was created are examined, and instead of describing the content of the literary work, its content and its relationship with worldview in a particular period are examined. ¬. Therefore, in this novel, the spirits and living conditions of the people are briefly mentioned and the phenomena, behaviors, structures and socio-political ups and downs of the lives of the characters of the novel are explained.