بررسي تطبيقي ميزان سازواري و كنش‌هاي انگار‌ه‌هاي نظريه «اصالت واقع انتقادي» ايان باربور با تفسير علمي روشمند با محوريت ديدگاه آيت الله جوادي آملي

A comparative study of the degree of adaptation and actions of the ideas of Ian Barbour's theory of critical fact originality with a methodical scientific interpretation centered on the view of Ayatollah Javadi Amoli

تفسير علمي كه در عصر پست‌مدرنيسم دوران پختگي و كمال خود را تجربه مي‌كند، افزون بر روش‌شناسي خاص و معيارهاي معتبر، به تناسب توسعه دانش‌هاي بشري، به ويژه در حوزه فلسفه علم، نيازمند تبيين كنش‌هاي تاثيرگذارترين ديدگاه‌هاي نوين فلسفه علم بر حوزه مباني و قواعد اين شيوه تفسيري است. دستاورد مقاله حاضر كه به روش توصيفي، تحليلي، انتقادي و تطبيقي نگارش يافته، پس از بررسي نقادانه نظريه «رئاليسم انتقادي» ايان باربور با محوريت مناظر آيت‌الله جوادي آملي، تبيين چيستي كنش‌ها و ميزان سازواري نظريه وي با مباني و قواعد تفسير علمي به شرح ذيل است: هم‌عرض دانستن خداوند با ساير پديده‌هاي هستي، محدودسازي اصل عليّت در حدّ پديده‌هاي طبيعيت؛ تقدّم معرفت تجربي بر معرفت ديني؛ يكسان‌پنداري روش‌شناسي علم با دين؛ اين‌كه هيچ «نظريه نهايي» را نمي‌توان «حقيقت غايي» دانست و حقيقت نهايي هيچ چيز قابل درك نيست؛ شكاكيت و سفسطه به عنوان نتيجه منطقي «نسبيت فهم»؛ ديدگاه‌هايي از ايان باربور است كه در ناسازگاري با فلسفه دين و مباني تفسير علمي قرآن است؛ ليكن تلاش وي در تنش‌زدايي بين علم و دين كه زمينه مساعد وحدت علم و دين را در غرب تمهيد نموده، با مصالح دين و آموزه‌هاي قرآني سازگار بوده، پذيرش واقعيات خارجي و جهان‌بيني علمي به عنوان واقعيتي مسلّم، معتبر و اطمينان‌بخش، مورد پذيرش فلسفه دين و سازگار با ديدگاه مفسران علمي قرآن مبني بر جواز استناد قضاياي طمأنينه‌بخش تجربي به قرآن در قالب «استناد احتمالي» است.

Scientific interpretation that experiences its perfection in the age of postmodernism, in addition to specific methodology and valid criteria, in proportion to the development of human knowledge, especially in the field of philosophy of science, needs to explain the actions of the most influential new views of philosophy of science on the principles and rules of this interpretation. Is.The achievement of the article, which is written in descriptive, analytical, critical and comparative methods, after critically examining Barbour's theory of critical realism with the focus on Ayatollah Javadi's views, explains the nature of his actions and the degree of compatibility of his theory with the principles and rules of scientific interpretation. Limiting the principle of causality to the phenomena of nature; The precedence of empirical knowledge over religious knowledge; Equality of methodology of science with religion; That no final theory can be considered the ultimate truth and that the ultimate truth of nothing can be understood; Skepticism and sophistry as a logical consequence of the relativity of understanding; These are views of Barbour that are inconsistent with the philosophy of religion and the foundations of the scientific interpretation of the Qur'an; However, his efforts to de-escalate the tension between science and religion, which paved the way for the unity of science and religion in the West, are compatible with the interests of religion and the Qur'anic teachings. The Qur'an is permissible to cite empirically convincing propositions to the Qur'an in the form of probable citations.