بازتاب شادي و جلوه‌هاي غم گريزي در غزليات مولوي و حافظ

Reflection of joy and manifestations of sadness in the sonnets of Movlavi and Hafez

با بررسي عوامل شادي در غزليات مولانا به اين نكته مي‌رسيم كه طلب و كشف حقيقت و كسب رضايت حق تعالي است كه بر كمال طلبي و بندگي انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحاني را در او پديد مي‌آورد. نوع شادي مولانا انفسي و دروني است. در كنار هم بودن غم و شادي در جهان بيني مولانا با جلوه‌هاي موسيقايي و صور خيال پويا براي بيان مستي و شعف و شادي روحاني مولانا است كه او را از عالم آفاق به انفس مي‌رساند. مي‌توان رويكرد مولوي را در وادي معرفت الهي، به ويژه در «ديوان كبير»، مبتني بر شور و نشاط، عنوان كرد؛ و در اثبات چنين مدعايي، ابيات قابل توجهي، در اين اثر ارزشمند عرفاني، خودنمايي مي‌كند. از طرفي غم و شادي در غزليات حافظ نيز نقش پررنگي دارد؛ حافظ غم و شادي را دو روي زندگي مي‌داند و نقش آن‌ها را در زندگي مورد تأكيد قرار مي‌دهد. مقاله حاضر، حاصل تأمل و تعمّق در برجسته‌ترين مضامين مربوط به شادابي در «كلّيات شمس» و ديوان حافظ است.

Examining the factors of joy in Movlavi's sonnets, we concluded that seeking and discovering the truth and gaining the satisfaction of the Almighty, which indicates the perfection and servitude of man to his god and creates spiritual joy in him. Movlavi's kind of joy is psychic and inner. The coexistence of sorrow and joy in Movlavi's worldview with musical effects and dynamic images to express Movlavi's drunkenness and joy and spiritual joy that brings him from the world of horizons to the soul. Movlavi's approach can be described in the area of divine knowledge, especially in the "Kabir Div@n", based on enthusiasm; an‎d in proving such a claim, significant verses appear in this valuable mystical work. On the other hand, sadness and joy also play a significant role in Hafez's sonnets; Hafez considers sadness and happiness as two sides of life and emphasizes their role in life. The present article is the result of reflection and contemplation on the most prominent themes related to joy in "Koliat Shams" and Hafez's Divan.