بازخواني كاركرد اسطوره در اشعار فارسي و عربي با تكيه بر اشعار شاملو و البياتي

اسطوره‌ و ادبيات به سبب دارا بودن خاستگاه مشترك؛ يعني نشأت گرفتن از ناخودآگاه آدمي، با يكديگر پيوندي ناگسستني دارند. همانگونه كه اسطوره از ظرفيت ادبيات به‌ويژه شعر براي استمرار حيات خود استفاده مي‌كند، شاعران نيز از ظرفيت اسطوره اغلب براي غنا و زيبايي اشعار خويش بهره مي‌گيرند؛ اما كاركرد اسطوره در ادبيات تنها معطوف به عنصر زيبايي‌شناختي نيست. شاملو در شعر فارسي و البياتي در شعر عرب نمونه دو شاعري هستند كه با آگاهي از ظرفيت اسطوره‌ها، با تكيه بر تجربه‌هاي زيستي مشترك به كاركرد سياسي و اجتماعي اسطوره‌ها، در كنار كاركرد زيبايي و ساختاري در شعر نيز توجه كردند. اين مقاله به شيوۀ توصيفي – تحليلي به كاركرد اساطير در شعر اين دو شاعر مي‌پردازد. از نتايج اين پژوهش تطبيقي برمي‌آيد كه اگرچه اين دو شاعر معاصر در كاربرد اساطير همانندي‌هايي دارند، اساطير در اشعار شاملو از كميت و كاركرد متنوع‌تري در قياس با اشعار البياتي برخوردار است. نوآوري‌هاي شاملو در بازآفريني اسطوره‌ها در مقايسه با اشعار البياتي آشكار است؛ درحالي كه البياتي بيشتر از اسطوره براي بازنمايي جامعه‌ عرب و موقعيت خود در آن جامعه استفاده كرده‌ است؛ شاملو با بازخواني اسطوره‌ها، به ماهيت يا كاركرد معرفت‌شناسانه‌ اساطير توجه كرده و تلاش كرده از رهگذر آن، جهان‌بيني ايراني و انسان معاصر را بازنمايي كند.