بررسي رابطه بين الگوهاي پيوند از دور نيمكره شمالي با خشك‌سالي‌هاي شمال غرب ايران

Investigating the Relationship between Northern Hemisphere Transplant Patterns and Drought in Northwestern Iran

خشك‌سالي از پديده‌هاي اقليمي است كه در هر منطقه‌اي احتمال رخداد آن وجود دارد و منجر به زيان‌هاي اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي مي‌شود. با توجه به اهميت الگوهاي پيوند از دور و تأثير آن‌ها بر آب و هوا، از اين‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسي ارتباط بين الگوهاي پيوند از دور و خشك‌سالي در شمال غرب ايران صورت گرفته است. در اين راستا از آمار بارش 17 ايستگاه سينوپتيك واقع در استان‌هاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اردبيل و زنجان طي دوره آماري 1988 تا سال 2018 و آمار 16 الگوي پيوند از دور نيمكره شمالي طي همان دوره استفاده شد. ابتدا با استفاده از شاخص(SPI) خشك‌سالي منطقه مورد مطالعه در مقياس سالانه، با زمان تأخير يك‌ماهه و با زمان تأخير دوماهه بررسي شد. سپس با استفاده از روش همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي ارتباط بين خشك‌سالي و الگوهاي پيوند از دور بررسي شد. نتايج حاصل شده بيانگر آن است كه در مقياس ماهانه الگوي PNA، در زمان تأخير يك‌ماهه الگوي TNA و در زمان تأخير دوماهه الگوي NAO بيش از ساير الگوها با ايستگاه‌هاي مورد مطالعه همبستگي نشان داده است. از نظر مكاني نيز ايستگاه‌هاي مراغه و جلفا بيش از ساير ايستگاه با الگوهاي پيوند از دور همبستگي نشان داده‌اند. بررسي ضرايب همبستگي فصلي نيز نشان داد كه در فصل زمستان الگوهاي HCNA و SNA؛ در فصل بهار الگوهاي NAM، NPI و PN؛در فصل تابستان الگوي SNAO و در فصل پائيز الگوي POL/PEP بيش از ساير الگوها با خشك‌سالي ايستگاه‌هاي مورد مطالعه همبستگي داشته‌اند.

Drought is a climatic phenomenon that is likely to occur in any region and leads to social, economic and environmental damage. Due to the importance of remote linking patterns and their impact on climate, therefore, the present study aimed to investigate the relationship between remote linking patterns and drought in northwestern Iran. In this regard, the precipitation statistics of 17 synoptic stations located in the provinces of East Azerbaijan, West Azerbaijan, Ardabil and Zanjan during the statistical period 1988 to 2018 and the statistics of 16 connection patterns from the Northern Hemisphere during the same period were used. First, using the drought index (SPI) of the study area on an annual scale, with a delay of one month and a delay of two months. Then, the relationship between drought and remote grafting patterns was investigated using Pearson correlation and linear regression methods. The results show that on a monthly scale, the PNA pattern showed a correlation with the studied stations more than other patterns in the one-month delay time of the TNA pattern and in the two-month delay time of the NAO pattern. Spatially, Maragheh and Jolfa stations have shown more correlation with remote connection patterns than other stations. Examination of seasonal correlation coefficients also showed that in winter HCNA and SNA patterns; NAM, NPI and PN patterns in spring; In summer, the SNAO pattern and in autumn, the POL / PEP pattern were more correlated with the drought of the studied stations than other patterns.