بررسي تطبيقي رذايل اخلاقي در حديقة الحقيقة سنايي و بوستان سعدي

A Comparative Study of Moral Vices in Sanaii's Hadighat Al-Haghigha and Saadi's Bustan

اندرزها و تعاليم اخلاقي، همواره جزو مفاهيم برجسته شعر بوده و سنايي و سعدي از جمله شاعران اخلاق­ مدار و اخلاق­ گرا هستند. ما در اين پژوهش به بررسي تطبيقي مضامين اخلاقي در «حديقۀ الحقيقة» سنايي و «بوستان» سعدي با رويكرد تحليل محتوا پرداخته ­ايم. نگارنده پس از مقدمه­ اي در اخلاق و مضامين اخلاقي، عمده توجه را با در نظر گرفتن انديشه­ هاي سنايي و سعدي در دو اثر مذكور بر اساس مبارزه با نفس معطوف داشته و در اين زمينه­ ها از آيات قرآن، احاديث و اشعاري كه گواه اثبات اين مطلب بوده، استفاده شاياني كرده و در نتيجه ­گيري ملحوظ داشته است. در نهايت اين دستاورد حاصل شد كه محور مشترك تعاليم اخلاقي «حديقۀ الحقيقة» سنايي و «بوستان» سعدي، سعادت انسان بوده است. سنايي با زباني روان و با بياني عرفاني و نگاه شريعت­ مدارانه، مخاطبانش را به رعايت فضايل اخلاقي و پرهيز از رذايل اخلاقي در جهت اصلاح جامعه دعوت مي ­كند. سعدي هم انسان آرماني خود را در هر مرتبه اجتماعي كه باشد به مبارزه نفساني و اخلاق­ مداري فرا مي­ خواند.

Moral advice and teachings have always been among the prominent concepts of poetry, and Sanai and Saadi are among the ethic-centered poets. In this study, we have conducted a comparative study of ethical themes in Sanai's "Hadighah al-Haghighah" and Saadi's "Bust@n" with a content analysis approach. After an introduction to ethics and moral themes, the author has focused on the ideas of Sanai and Saadi in the two works based on the struggle against the soul, and in these areas, verses from the Qur'an, hadiths and poems that has been a proof of this, has been used extensively and it has been considered in the conclusion. In the end, it was achieved that the common axis of the moral teachings of Sanai "Hadighah al-Haghighah" and Saadi "Bust@n" was human happiness. With a fluent language and a mystical expression and a Shari'a-oriented view, Sanai invites his audience to observe moral virtues and avoid moral vices in order to reform society. Saadi also calls on his ideal man, in any social order, to fight sensually and morally.