بررسي پراكنش زماني ـ مكاني اختلاف دماي شبانه روزي در استان فارس

Investigation of temporal-spatial distribution of Diurnal Temperature Range in Fars province

اختلاف دماي شبانه روزي يك نمايه‌ي مهم براي شناسايي تغييرات آب و هواست. هدف اين پژوهش تحليل و بررسي روند فصلي و سالانه اختلاف دماي شبانه روزي و تغييرات آن در طي دوره آماري 20 ساله از 1380 تا 1399 در استان فارس مي باشد. بدين جهت داده هاي دماي كمينه و بيشينه ماهانه كه از مهم ترين پارامترهاي مرتبط با تغيير اقليم و اثرگذار بر فعاليت هاي اكولوژيكي مي باشند در 26 ايستگاه استان از سازمان هواشناسي اخذ گرديد. از بين ايستگاه هاي استان تنها 13 ايستگاه داراي طول آماري بيش از 20 سال بود كه به دليل دوره مشترك جهت بررسي و مقايسه براي اين پژوهش انتخاب شد و نمايه مورد نظر براي ايستگا ه هاي منتخب محاسبه گرديد. پس از انجام آزمون همگني ران تست بر روي داده ها، آزمون آماري و گرافيكي من ـ كندال جهت تعيين روند و آزمون شيب سن جهت تعيين نرخ شيب روند استفاده شد. بيشترين نرخ روند و تغييرات از نظر زماني در فصل تابستان و كمترين در فصل پاييز مشاهده شد. در برآورد شيب سن براي تعيين جهت روند نمايه آشكار گرديد كه برخي ايستگاه ها تغييرات افزايشي بيش از 2 درجه سانتيگراد را تجربه نموده اند. نقشه هاي نوع روند و مقدار تغييرات نيز ترسيم گرديد و نشان داد نيمه غربي استان بيشتر روند افزايشي و بيشترين نرخ تغييرات را تجربه كرده است.

Diurnal Temperature Range (DTR) is an important indicator for identifying climate change. The purpose of this study is to analyze the seasonal and annual trends of the Diurnal Temperature Range and their changes during the 20-year statistical period from 2001/03/21 to 2021/03/20 in Fars province. For this purpose, monthly minimum and maximum temperature data, which are the most important parameters related to climate change and affect ecological activities in 26 stations of the province were obtained from the Meteorological Organization. Among the stations in the province, only 13 stations had a statistical length of more than 20 years, which was selected for review and comparison for this study due to the common period, and the desired index was calculated for the selected stations. After performing the thigh homogeneity test on the data, Mann-Kendall statistical and graphical test was used to determine the trend and the sens slop Estimator Nonparametric Method was used to determine the trend slope rate. The highest trend rates and changes in time were observed in summer and the lowest in autumn. In estimating the sens slope to determine the direction of the index trend, it was revealed that some stations have experienced incremental changes of more than 2 degrees Celsius. Maps of trend type and amount of changes were also drawn. Examination of the maps showed that the western half of the province has experienced an increasing trend and the highest rate of change can be seen in the same area.