سنجش درجه‌توسعه‌يافتگي و محروميت آموزشي شهرستان‌هاي استان سيستان‌وبلوچستان

پيشينه و اهداف:بخش آموزش و شاخص هاي آن، به عنوان يكي از مهم ترين مؤلفه‌هاي بعد اجتماعي توسعه پايدار، با ايفاي نقش اساسي و سرنوشت‌ساز خود در روند توسعه همه جانبه، نقش بسيار كليدي و محوري داشته و شرط لازم براي رسيدن به توسعه جوامع است. آموزش همواره دغدغه دولت ها در دست‌يابي به توزيع عادلانه امكانات و تخصص‌ها بوده است و به همين دليل در زمره مهم‌ترين سياست هاي عمومي قرار گرفته است. آموزش عمومي، بهره‌وري افراد كم‌درآمد و بي بضاعت را ارتقا مي دهد؛ چرا كه موقعيت آنها را در بازار كار بهبود مي بخشد و در نتيجه از طريق آموزش مي توان شكاف هاي درآمدي و رفاهي را كاهش داد كه اين خود بر درجه توسعه يافتگي كشورها تأثير مي گذارد. متأسفانه در اكثر كشورهاي در حال توسعه، يك يا دو منطقه و در نهايت چند منطقه وضعيت مناسب خدمات عمومي و بالتبع شكوفايي اقتصادي، اجتماعي دارند و نقش عمده اي در ايجاد درآمد و توليد ملي ايفا مي كنند. اين امر به بهاي عقب نگه داشتن مناطق ديگر و افزايش شكاف و نابرابري بين مناطق و نواحي انجام شده است. بنابراين، مسأله نابرابري در بسياري از كشورها چالش اساسي در مسير توسعه مي باشد؛ به ويژه براي آن دسته از كشورها كه قلمروي حاكميت آن ها مناطق جغرافيايي وسيعي را شامل مي شود؛ اين نابرابري ها، تهديدي جدي براي حصول توسعه متعادل و متوازن مناطق است و دست‌يابي به وحدت و يكپارچگي ملي را دشوار مي‌نمايد. پژوهش حاضر با هدف بررسي سطح توسعه يافتگي شهرستان هاي استان سيستان و بلوچستان از امكانات و خدمات آموزشي براساس جمعيت دانش آموز مناطق مختلف انجام گرفته است.روش‌ها‌: روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي – تحليلي است. به منظور جمع آوري اطلاعات از روش هاي مختلف اسنادي مبتني بر مطالعات كتابخانه اي استفاده شده است. آمار و اطلاعات مرتبط با شاخص هاَي آموزشي از سالنامه آماري استان در سال 2015 گردآوري و با استفاده از تكنيك تاپسيس وضعيت برخورداري شهرستان هاي استان سيستان و بلوچستان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. جامعه آماري پژوهش شامل شهرستان هاي استان سيستان و بلوچستان در سال 2016 است. در پژوهش حاضر جهت دست‌يابي به جواب منطقي به سؤالات اصلي پژوهش از 23 شاخص مؤثر در بخش آموزش استفاده شد. به اين صورت كه ابتدا براي تحليل داده ها  با استفاده از تكنيك آنتروپي شانون به وزن دهي شاخص ها پرداخته و سپس بر اساس تكنيك تاپسيس به كمك نرم افزارهاي TOPSIS Solver و Excel به تحليل و تعيين ميزان توسعه يافتگي شهرستان ها از لحاظ برخورداري آنها از امكانات آموزشي اقدام شد.يافته‌ها:نتايج تحقيق نشان مي دهد كه شهرستان زاهدان برخوردارترين و شهرستان دلگان كم برخوردارترين شهرستان هاي استان مي باشند. براساس اين تكنيك به ترتيب شهرستان هاي زاهدان، هامون، كنارك، زابل و سرباز برخوردارترين شهرستان ها و دلگان، قصرقند، مهرستان و فنوج كم برخوردارترين شهرستان هاي استان هستند.نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش در مجموع نشان داد كه 84.21 درصد از شهرستان هاي استان در سطح نسبتاً محروم و محروم از توسعه هستند و هيچ يك از شهرستان هاي اين استان در سطح توسعه‌يافته و يا نسبتاً توسعه يافته قرار ندارد. يافته‌هاي اين تحقيق نشان دهنده توزيع نامناسب امكانات و خدمات آموزشي در سطح استان سيستان و بلوچستان است. تمركز و توزيع ناعادلانه منابع و امكانات آموزشي در مناطق مختلف استان، باعث وخيم‌تر شدن توسعه نيافتگي شهرستان ها و عقب ماندگي هاي بيشتر آنها خواهد شد. بنابراين با عنايت به محروميت مضاعف شهرستان هاي اين استان در زمينه شاخص هاي آموزشي نياز است تا مسئولين استاني و كشوري تلاش جدي تري در رفع اين نابرابري ها در سطوح ملي و استاني داشته باشند تا شاهد رفع غبار كمتر توسعه يافتگي آموزشي اين استان پهناور باشيم.