مطالعه تطبيقي نقشمايه‌هاي حوزه هليل‌رود و حماسه گيلگمش

Comparative study of the Motifs of Halilroud basin and the Epic of Gilgamesh

بررسي نقشمايه ­هاي آثار كلوريتي حوزه هليل­رود و مقايسه تطبيقي آن­ها با آثار هنري ميان­رودان، اين حقيقت را روشن مي­سازد كه تصاوير منقوش بر سطح اين آثار سنگي، همچون پلي ميان هنر و تمدن كهن ايران و هنر تمدن­هاي همجوار است كه نشانه ارتباط فرهنگي اين مناطق است. اسناد تاريخي و ادبي بين ­النهرين در دوره­هاي سومري و اكدي نيز، حاكي از ارتباطات تجاري، سياسي و فرهنگي گسترده ميان فرمانروايي­هاي بين­النهرين و حوزه جغرافيايي جنوب­شرق ايران است. از سوي ديگر مشابهت­ هاي شكلي و محتوايي حماسه گيلگمش با نقشمايه­ هاي حوزه هليل­رود، نشان از وجود اسطوره­اي مشابه گيلگمش در اين حوزه فرهنگي دارد. بررسي و تحليل مولفه­ هاي اساطيري مشترك ميان اين نقشمايه­ ها و حماسه گيلگمش، بيان­گر وجود باورهاي اعتقادي مشابهي در حوزه­ هاي جغرافيايي ياد شده است. در اين پژوهش، با شرحي مختصر از حماسه گيلگمش، ارتباط نقشمايه­ هاي تمدن جيرفت با روايت داستاني حماسه مذكور بررسي شده است. تحليل معاني نمادين نقشمايه­ ها نيز با ياري از نمادشناسي تطبيقي صورت گرفته است.

The comparative study of chlorite works' motifs of Halilroud basin and art works of Mesopotamia clarifies the fact that the images engraved on the surface of these stone works are regarded as a bridge between the ancient Iranian art and civilization and the art of neighboring civilizations, signifying the cultural relationship of these regions. Historical and literary documents of Mesopotamia in the Sumerian and Akkadian periods indicate the broad commercial, political, and cultural relationships between the rules of Mesopotamia and the geographical area of southeastern Iran. On the other hand, the form and content similarities of the epic of Gilgamesh with motifs of Halilroud basin indicate the existence of a myth similar to Gilgamesh in this cultural area. The investigation and analysis of the mythological components common between these motifs and the epic of Gilgamesh reveals similar beliefs in the mentioned geographical areas. By providing a brief description of the epic of Gilgamesh in this research, the relationship between the motifs of Jiroft civilization and the narrative fiction of this epic is investigated. The semantic analysis of motifs are also carried out using comparative symbolism.