برآورد بيلان منابع آب زيرزميني در يك آبخوان با برداشت بي‌رويه واقع در اقليم خشك ايران (بخش دوم: محاسبات مؤلفه‌هاي مختلف بيلان آب)

منابع آب زيرزميني، مهم‌ترين منبع تأمين كننده آب مورد نياز مصارف گوناگون در محدوده مطالعاتي رفسنجان است. برداشت بي‌رويه از اين منابع منجر به افت مداوم سطح آب زيرزميني در سه دهه اخير شده است. امكان برداشت پايدار از اين منابع در ساليان آينده مستلزم مديريت صحيح برداشت آب زيرزميني است. بر اساس برآورد بيلان منابع آب زيرزميني انجام شده در محدوده منطبق با آبخوان رفسنجان به مساحت 5/4236 كيلومترمربع، در سال‌هاي 1388 تا 1395، مقدار كاهش ذخيره آب زيرزميني برابر 3/166 ميليون مترمكعب در سال برآورد گرديده كه منجر به افت متوسط سالانه 58 سانتي‌متري آب زيرزميني شده است. برآورد مكاني تبخير و تعرق با بهره‌گيري از داده‌هاي سنجش از دور و روش بيلان انرژي ساده سازي شده SSEB در اين مطالعه، امكان محاسبه مؤلفه تغذيه آب زيرزميني را داده و اين رويكرد از برآوردهاي تقريبي اين مؤلفه با استفاده از ضرايب توصيه شده براي نفوذ از بارش يا ضرايب آب برگشتي از مصارف مختلف جلوگيري مي‌نمايد. بر اين اساس، در دوره زماني مورد نظر، مقدار تبخير و تعرق در حدود 581 ميليون مترمكعب برآورد شده كه حدود 35 الي 40 درصد آن را تبخير از بارش و مابقي را تبخير و تعرق آبياري (عمدتاً از باغات پسته) تشكيل مي‌دهد. در سال‌هاي مورد مطالعه، بطور متوسط 1157 هكتار از اراضي منطقه را باغات پسته تشكيل مي‌دهد كه حدود 3071 مترمكعب بر هكتار مصرف آب را داشته و تا حدودي گوياي شرايط كم‌آبياري و تنش آبي براي درخت پسته است. همچنين بررسي شرايط حاكم، گوياي بحراني بودن وضعيت آبخوان و لزوم توجه به مديريت صحيح بهره‌برداري از آب‌هاي زيرزميني را مشخص مي‌كند.