اثربخشي راهكارهاي تعادل‌بخشي منابع آب زيرزميني براي كنترل فرونشست (مطالعه موردي: محدوده مطالعاتي ورامين)

هدف اصلي اين پژوهش، تدوين يك مدل تصميم‌گيري چندمعياره مبتني بر ذي‌نفعان و ذي‌مدخلان[1] محدوده مطالعاتي دشت ورامين با رويكرد كنترل فرونشست آبخوان است. يكي از ابزارهاي مهم جهت تدوين مدل تصميم‌گيري براي كنترل فرونشست زمين استفاده از مدل‌هاي عددي و ارزيابي سناريوهاي مختلف در اين مدل‌ها مي باشد. با توجه به ارتباط و حساسيت ميزان برداشت از منابع آب زيرزميني با ميزان فرونشست، استفاده از مدل MODFLOW جهت شبيه‌سازي كمّي آبخوان و سپس استفاده از بسته نرم‌افزاري SUB به‌منظور شبيه‌سازي ميزان نشست زمين مي‌تواند اين ارتباط را به خوبي مشخص كند. تحليل و شبيه‌سازي مدل كمّي و فرونشست، نشان داد كه وضعيت آبخوان بحراني بوده و ميزان افت آبخوان در يك دوره 5 ساله، بيش از 6 متر بوده و متعاقب آن نشست زمين نيز در بخش‌هاي مركزي آبخوان به 37 سانتي‌متر خواهد رسيد. بر اين اساس با در نظر گرفتن 8 راهكار علاج‌بخشي كه تلفيقي از كاهش برداشت از منابع آب زيرزميني و تغذيه مصنوعي آبخوان است، مطالعه اثربخشي اين راهكارها انجام گرفت. بررسي نتايج وزن‌دهي معيارهاي اين پژوهش نشان داد كه معيار زيست‌محيطي كه مربوط به شاخص تعديل نشست زمين است، داراي بيش‌ترين وزن و مقدار 0.27 است و مهم‌ترين معيار در تصميم‌گيري معرفي گرديد. پس از ارزيابي نتايج و اولويت‌هاي راهكارها با روش COPRAS مشخص گرديد كه راهكار A8 به‌عنوان اولويت اول علاج‌بخشي آبخوان معرفي مي‌شود. همچنين نتايج نشان داد كه با اعمال اين راهكار ميزان نشست زمين كاسته و حداكثر ميزان نشست 23.5 سانتي‌متر در بخش مركزي آبخوان خواهد بود. در نهايت وضعيت كمّي آبخوان نيز با اعمال اين راهكار نسبت به دوره پيش‌بيني (2024) نيز 76 درصد بهبود نشان داد.