گويش‌سنجي رايانشيِ تنوعاتِ زبان‌گونه‌هايِ تالشي در كرانۀ جنوب باختري درياي خزر

گويش‌سنجي گرايشي نوين و برآمده از گويش‌شناسي كلاسيك است كه در آن تفاوت‌ها و تمايزات ميان گويش‌هاي مختلف در ناحيه اي به صورت آماري محاسبه شده و با استفاده از نقشه‌ها و اطلس‌هاي گويشي بازنمايي مي‌شود. در پژوهش حاضر محققان كوشيده‌اند بر اساس روش تحليل انبوه داده‌هاي گويشي و با بهره‌گيري از بستۀ نرم‌افزاري گويش‌سنجي و نقشه‌نگاري RuG/L04 ، چشم‌اندازي از تنوعات آوايي و واژگاني مناطق تالش زبانِ استان گيلان به همراه دستگاه آوايي گونه‌هاي زباني رايج، ارائه دهد. جامعۀ آماري اين پژوهش ساكنين آبادي‌هاي پنج شهرستان تالش زبان استان گيلان، يعني شهرستان‌هاي تالش، رضوانشهر، ماسال، فومن و شفت بوده است. از هر شهرستان 10 روستاي بالاي 100 خانوار كه زبان محلي آن‌ها تالشي است، انتخاب شده اند. گويشوران افراد ذكور اين روستاها بودند كه در سه ردۀ سني نوجوانان، ميانسالان و سالمندان قرار داشته اند. روش جمع‌آوري داده‌ها، استفاده از پرسش‌نامۀ زباني لايپزيك و سُوادِش مشتمل بر 65 واژه و 7 جمله بوده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه گويشوران زبان تالشي در تلفظ برخي واژه‌هاي حوزه‌هاي دادگانِ پژوهش، شباهت آوايي و واژگاني دارند و در برخي حوزه‌هاي ديگر تفاوت‌هايي دارند. همچنين سن گويشوران در استفاده از واژه هاي اصيل زبان محلي خود تأثير دارد و در سنين پايين، گرايش به فارسي معيار بيشتر است. به طوركلي، سه گويش براي زبان تالشي متصور است كه هر گويش داراي گونه‌هاي زباني متعددي است كه از تنوع آوايي و واژگاني برخوردارند.