پهنه‌بندي پتانسيل خطر وقوع سيلاب‌ حوضه آبخيز قطورچاي با روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره ANP و WLC

پهنه‌بندي خطر سيل در واقع ابزار اساسي براي مديريت كاهش خطرات سيل است و وسيله‌اي قانوني در دست دولت و مسئولان براي كنترل و مديريت كاربري اراضي و برنامه‌هاي توسعه هم‌زمان با كاهش خطرهاي سيل و حفاظت محيط‌زيست است. بنابراين هدف از پژوهش حاضر تعيين پهنه‌هاي خطر وقوع سيلاب در حوضه آبخيز قطورچاي با استفاده از فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP) مي‌باشد. سپس با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)، تصاوير ماهواره‌اي، داده‌هاي ايستگاه سينوپتيك، فرآيند تحليل شبكه و روش تلفيق لايه‌ها، پتانسيل سيل‌خيزي حوضه آبخيز قطورچاي مدل‌سازي شده است. نقشه نهايي خطر سيل‌خيزي بر پايه تركيبي از عوامل و عناصر اقليمي و فيزيكي شامل عوامل كاربري اراضي، زمين‌شناسي، پوشش‌گياهي، توپوگرافي، شيب و قابليت اراضي تهيه شد. وزن هر يك از معيارها با روش ANP و جهت مدل‌سازي فضايي و تلفيق لايه‌ها براي تهيه نقشه پتانسيل سيل‌خيزي از روش WLC استفاده گرديد. نتايج حاصل از پهنه‌بندي ريسك سيل‌خيزي نشان داد كه لايه Qal از زمين‌شناسي، شيب‌هاي كم‌تر از 3 درصد، واحد تيپ‌هاي اراضي خاك 5، 6 و7 و هم‌چنين فقر پوشش‌گياهي به‌عنوان پهنه‌هاي سيلابي شناسايي شدند. نتايج به‌دست آمده از مدل تحليل شبكه‌اي بيانگر اين واقعيت است كه بخشي از حوضه تحت‌تأثير خطر وقوع سيلاب با پتانسيل بسيار بالا قرار دارد، كه به‌طور عمده در پايين‌دست حوضه واقع شده است. بدين سبب شبكه‌هاي رتبه 3 و 4 به‌عنوان پهنه‌هاي سيل‌خيز و نواحي هدايت كننده سيلاب به نواحي پايين‌دست مي‌باشند. هم‌چنين شبكه‌هاي رودخانه‌اي رتبه 5 و بالاتر در محدوده سيلاب‌دشت‌ها و يا پاياب رودخانه‌اي قرار دارند و معمولاً داراي سيلاب‌هاي سطحي و گسترده هستند. لذا نواحي مستعد سيلاب و ارائه راهكارهاي مؤثر به‌منظور مديريت سيلاب يكي از اقدامات اساسي در كاهش خسارت ناشي از سيلاب است.