روند تغييرات مولفه‌هاي جوي چرخه آب (بارش و آب‌قابل‌بارش) در حوضه‌هاي آبريز ايران

يكي از چالش‌هاي مهم در عصر حاضر، رقابت جهت دسترسي به منابع آب مي‌باشد. بارش به عنوان يكي از عناصر بنيادي چرخه آب‌شناختي و سامانه اقليم، داراي تغييرپذيري زماني و مكاني بالايي به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشكي مانند ايران است. تغييرات زماني آن به ‌علت تغييرپذيري رطوبت و گردش جو مي‌باشد. به همين منظور در اين پژوهش روند تغييرات هم‌زمان آب‌قابل‌بارش (رطوبت جو) و بارش بر روي حوضه‌هاي آبريز ايران جهت شناسايي ارتباط بين تغييرات اين دو متغير بررسي شده است. براي اين هدف داده هاي ماهانه بازكاوي شده (ERA5) بارش و آب‌قابل‌بارش از مركز پيش‌بيني ميان مدت اروپا (ECMWF) در بازه 1979-2019 اخذ گرديد. روند تغييرات ماهانه، فصلي و سالانه اين دو متغير با استفاده از آزمون منكندال بررسي شد. نتايج حاكي از روند كاهشي هر دو متغير، در فصل زمستان در حوضه هاي آبريز شرق و نواحي مركزي كشور و در مقابل روند افزايشي هر دو متغير در فصل پاييز در اكثر حوضه‌ها آبريز دارد. بررسي سالانه نشان داد بارش در حوضه‌هاي شرقي كشور روند كاهشي را تجربه كرده‌اند اما آب‌قابل‌بارش در حوضه‌هاي غرب، جنوب، جنوب‌غرب و شمال روند افزايشي داشته است. اين تحقيق نشان داد كه پتانسيل رخداد بارش‌هاي رگباري و شايد سنگين، به دليل افزايش آب‌قابل‌بارش، مي‌‌تواند بيشتر گردد.