بررسي موردي چگالي هوا و فشار بخار آب سطح زمين روي ايران

Case study survey of surface air density and water vapor pressure over Iran

در اين مطالعه با نگاهي كوتاه به مباني نظري محاسبه كميت‌هاي چگالي و فشار بخار آب، اين دو كميت بطور موردي در سال‌هاي 2004، 2005 و 2015 براي 184 ايستگاه همديدي هواشناسي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه متوسط ماهانه، فصلي و سالانه چگالي هوا در سواحل درياي خزر و سواحل جنوبي ايران بيشينه و در ارتفاعات زاگرس و البرز مركزي كمينه مي‌باشد. اين شرايط با مباني نظري مبني بر كاهش نمائي چگالي با ارتفاع، هماهنگ است. بررسي‌ها نشان داد كه متوسط ماهانه، فصلي و سالانه چگالي هوا در سواحل درياي خزر از مقدار متناظر آن در سواحل جنوبي ايران بيشتر است. اين شرايط به سبب تغييرات فشار هوا رخ مي‌دهد به طوري كه در ماه‌هاي سرد و فصل سرد كه پرفشار سرد سيبري توسعه مي‌يابد و پشته آن مناطق مختلف ايران را تحت تاثير قرار مي‌دهد، فشار هوا در سواحل درياي خزر بيشتر از سواحل جنوبي ايران افزايش مي‌يابد. بنابراين در اين شرايط متوسط چگالي هوا در ماه ژانويه و فصل زمستان در سواحل درياي خزر بيشتر از مقادير متناظر آن در سواحل جنوبي ايران مي‌باشد. از بررسي متوسط فشار بخار آب نيز ديده شد كه مقادير متوسط ماهانه فشار بخار آب در سواحل درياي خزر، خليج فارس و درياي عمان بيشينه و در مناطق كوهستاني كمينه مي‌باشد.

In this study, air density and water vapor pressure for 184 synoptic meteorological stations in the year2004, 2005 and 2015 were calculated based on the theoretical of computing these two parameters. The results indicate monthly, seasonal and annual averages of WVP and air density were maximum values over shores of the Caspian-Sea and the Persian-Gulf, while the values were minimum over the highlands of the Zagros and Alborz mountains. These results are compatible with theoretical fundamentals indicating the exponential reduction of density with height. Moreover, it was observed that the monthly, seasonal and annual averages of air density over shores of the Caspian-Sea were higher than the corresponding values over the Persian-Gulf coasts. These conditions occur due to changes in air pressure as a result of cold high pressure system extension in the cool season where its related dominating ridge affects most regions of Iran causing air pressure increase over the Southern-Caspian-Sea(SCS) proportional to the corresponding value over Iran’s-Southern-Coasts(ISC); hence the average density during winter season over the SCS where affected by high pressure systems is more than corresponding value over the ISC. During the warm seasons a result of heat low pressure system predomination over southern Iran, air pressure decrease over these regions, while the SCS area are subjected to relatively high pressure system. Therefore air density average over the ISC will be lower than the corresponding one over the SCS in the warm season.