مطالعه تغيير اقليم در استان گيلان و نمايه‌هاي اقليمي فرين در فراسنج هاي دمايي

Study of Climate change and extreme climate indicators of temperature parameters in Guilan province

دما يكي از پارامترهاي اصلي اقليمي است كه تغييرات آن اثر بسيار زيادي بر بسياري از فرايندهاي طبيعي دارد و از طرف ديگر شاخص هاي دمايي به عنوان اصلي ترين شاخص‌هاي آشكارساز در رخداد تغيير اقليم در مطالعات اقليمي مورد توجه است. در اين مطالعه با استفاده از داده‌هاي روزانه دماي 30 ساله فراسنج‌هاي دمايي پنج ايستگاه سينوپتيك در استان گيلان، تغييرات اقليمي فراسنج هاي دمايي و همچنين نمايه‌هاي اقليمي فرين دمايي در منطقه مورد بررسي قرار گرفت. در تحليل نتايج، سطوح معني‌داري 1/0، 1، 5 و 10 درصد در نظر گرفته شد. آشكارسازي روند به وسيله آزمون‌هاي روند من-كندال آماري و گرافيكي، رگرسيون تك متغيره و نمايه-هاي اقليمي فرين با هم مطابقت داشتند. نتايج نشان ميدهند كميت‌هاي دمايي با سطح اطمينان مناسبي شامل روند افزايشي در منطقه هستند. ميانگين حسابي ميزان افزايش دما در ايستگاه ها 0.5 و براي نمونه، شهر رشت داراي روند افزايشي 46/0 درجه سلسيوس در دهه براي دماي ميانگين بود كه معادل افزايش 38/1 درجه سلسيوس در دوره 30 ساله مورد مطالعه است. ساير شاخص هاي حدي مورد بررسي نيز نشان ميدهند در منطقه، رخداد تغيير اقليم ناشي از متغيرهاي دمايي در جهت افزايش معني‌دار وجود دارد. تغييرات اقليمي فراسنج هاي دمايي بيشترين وابستگي را در فصل تابستان و كمترين وابستگي را در فصل پاييز دارند.

Temperature is one of the main climatic parameters and its changes have a great impact on many natural processes, on the other hand, climatic indices which are based on temperature are considered as the main indicators of climate change in related researches. In this study, daily temperature data of 30-year temperature of the five synoptic stations in Guilan province were used for assessing climatic changes of the temperature parameters as well as the climatic indexes of the temperature extreme events in the region. In analyzing the results, significance levels of 0.1, 1, 5 and 10% were considered. Trend analysis was examined using the Man-Kendall statistical and graphical trend tests, single-variable regression, and extreme climate indexes. The results show that temperature parameters maintain an increasing trend in the region with meaningful level of confidence. The arithmetic mean of the increase in temperature at all of the stations was 0.5 and, as examples for the average temperature, the city of Rasht had an increasing decadal trend of 0.46 degrees Celsius, which consequently causes 1.38 degrees Celsius increase in the whole study period. Other extreme temperature indicators were also showing significant increasing trends in the region, as the proofs of climate change occurrence. In seasonal term, Temperature indices have the highest seasonal dependency in summer and the lowest dependence in autumn.