بازانديشي در پژوهش هاي صفويه شناسي: پيشينه، اكنون ، چشم انداز

Rethinking Safavid Studies: Early Stages, Current Situation and Future Vision

گسترش افق­ هاي صفويه­ شناسي در دورۀ معاصر، ضرورت ارزيابي و بررسي پژوهش ­هاي اين عرصه را از آغاز تا كنون مطرح مي­ سازد. صفويه­ شناسي كوششي ريشه­ دار و در عين حال پراهميت براي شناخت ايران در سده ­هاي دهم تا دوازدهم هجري بود. اين كوشش از يكسو بازتاب تحقيقات ايراني و از سوي ديگر دستاورد ايران شناسان به ويژه ايرانشناسي اروپايي غربي بود. بررسي كنوني مي­ كوشد تا ضمن اشاره به مراحل آغازين صفويه­ شناسي و دسته­ بندي ادوار اساسي آن، نمونه­ هايي از تحقيقات اين عرصه را شناسايي و معرفـي و به ديـدگاه ­هاي مندرج در آنها در­بارۀ تحولات ايران در اين دوره توجه كند. صفويه­ شناسي به دو دستۀ بزرگ ايراني و غير­ايراني قابل تقسيم­ بندي است. تحقيقات ايراني پيرامون اين موضوع از همان دورۀ صفويه آغاز شد اما در واقع در دوره ­هاي پس از آن و به ­ويژه در تاريخ­ نويسي معاصر ايران جايگاهي در خور يافت. مهم­ترين بخش صفويه­ شناسي، تحقيقات غير­ايرانيان به­ شمار است كه سهم اروپاييان و سپس مراكز علمي و ايرانشناسان آمريكا در آن چشم­ گير است. پس از اين بررسي، و اشاره به كمبودهاي پژوهشي اين موضوع، پيشنهادهايي براي گسترده ساختن عرصه ­هاي صفويه­ شناسي و توجه به استفاده از اسناد و مكتوبات و منابع ايراني، لزوم توجه به منابع تصويري اروپايي و غربي بخصوص نقشه ­ها و تابلوهاي نقاشي، توجه به تاريخ دريايي ايران عصر صفوي و بازانديشي در مفهوم جهان ايراني اين دوره بخش ديگري از بررسي كنوني را تشكيل مي­دهد

The development of Safavid studies in the contemporary period raises the need to evaluate and review researches in this field from the rise of Safavid studies until now. Safavid studies was a deep-rooted and at the same time important effort to know Iran in the 10th to 12th AH/16th to 18th centuries. This effort was on the one hand a reflection of Iranian scholars researches and on the other hand the achievement of Iranologists, especially Western and Europeans. This paper tries to identify and introduce examples of research in this field while pointing to the early stages of Safavid studies and classifying its basic periods, and to pay attention to the views on the developments in Iran during the Safavid era. Safavid studies can be divided into two major categories, Iranian and non-Iranian. Iranian researches on this subject began in the Safavid era, but in fact in later periods, and especially in contemporary Iranian historiography found a worthy place. The most important part of Safavid studies is the contribution of Europeans and then American scientific centers and Iranologists. There is also an indication to the research shortcomings of this issue, suggestions for expanding the fields of Safavid studies and attention to the use of Iranian historical documents, epistles, and sources, the need to pay attention to European and Western visual sources, especially historical maps and paintings and attention to Iranian maritime history. Safavid era and rethinking in the concept of the Iranian world is another part of the current study.