مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - توضيحي درباره مقاله «كاربرد لقب "شاهنشاه ايران" در سكه‌اي ناشناخته از اتابك قزل ارسلان»

چكيده فارسي :

انتشار مقالۀ «كاربرد لقب "شاهنشاه ايران" در سكه اي ناشناخته از اتابك قزل ارسلان»، در شمارۀ سوم سال دوازدهم (پاييز 1399) آن مجلۀ وزين، مرا بر آن داشت تا نكته اي در باب موضوع اصلي اين مقاله، يعني سكۀ ناشناختۀ مورد اشاره و قرائت متن آن يادآور شوم. پايۀ اصلي اين مقالۀ بر عبارت سكه اي نهاده شده است كه نخستين بار توسط شادروان سيدجمال ترابي طباطبايي ـ كه يادش به خيرباد! ـ معرفي، و متن پيشنهادي ايشان همراه با تصوير سياه و سفيد دو رو ي سكه در كتاب سكه هاي شاهان اسلامي ايران[1] منتشر شده است. اصل سكه نيز متعلق به مجموعۀ شخصي آن شادروان بوده است. اين سكه مسي، فرسوده و بيكيفيت بوده و ايشان عبارت «السلطان القاهر، شهنشاه ايران قزل ارسلان» را بر يك روي سكه خوانده و آن را به يكي از اتابكان آذربايجان(531 تا 622 ق) يعني قزل ارسلان(587 ـ 582ق) نسبت داده است. با توجه به در دست نبودن اصل سكۀ متعلّق به مجموعۀ ترابي، خانم دكتر مودّت، نويسندۀ مقاله، تصويري از سكه اي مشابه را كه در كنار مجموعه اي از سكه هاي سلجوقي در قلعۀ ورمزيار زنجان يافت شده و توسط خانم قاسمي اندرود در قالب مقاله اي منتشر كرده[2] به ياري گرفته اند. مجموعه اي كه اكنون در موزۀ ميراث فرهنگي استان زنجان محفوظ است.