سبب دعواي نفقه زوجه و آثار آن با تاكيد بر امكان مطالبه نفقه آينده

در مورد سبب وجوب نفقه زوجه بر عهده زوج، در فقه نظر واحدي وجود ندارد. مشهور معتقدند كه تمكين، سبب مشغول شدن ذمّه زوج به پرداخت نفقه است؛ اما قانون مدني ايران، ظاهراً تمكين را شرط استحقّاق زوجه نمي داند بلكه نشوز وي را مانع تعلّق اين حقّ تلقّي مي كند، چراكه حسب ماده 1102 قانون مدني، با وقوع عقد نكاح، حقوق و تكاليف زوجين در مقابل يكديگر برقرار مي شود و يكي از اين تكاليف، دين زوج به تأديه نفقه است؛ جز اين كه مطابق ماده 1108 قانون، نشوز زن اين تكليف زوج را از بين مي برد. بر اين مبنا آن چه تأديه نفقه به زوجه را واجب مي نمايد وقوع عقد نكاح است و لذا تا زمان استمرار عقد نكاح، زوجه از اين حقّ برخوردار است و حتي مي تواند نسبت به آينده نيز اقدام به مطالبه نفقه نمايد. به نظر مي رسد اين موضوع با وجود اختلاف نظرات، علاوه بر مقرّرات ماهوي، از حيث اصول دادرسي و قواعد شكلي نيز قابل توجيه است.