كليدواژه :
موقعيت اجتماعي هنرها , هنرهاي مردمي , هنرهاي زيبا , هنرهاي زنانه
چكيده فارسي :
«هنرمردمي» به آن دسته از هنرهايي اطلاق مي‌شود كه در طول تاريخ به‌شكل شايسته‌اي مورد توجه قرار نگرفته و موفق نشده‌اند جايگاه واقعي خود را در هنر معاصر بيابند. اين هنرها غالباً در حوزه صنايع‌دستي قرار دارند و در قالب يك فرايند هنري تكراري باقي مي‌مانند. مجموعة اين هنرها معمولا تحت عنوان «هنرهاي زنانه» يا «هنرهاي خانگي[1]» نيز شناخته مي‌شوند، تا پيش از قرن نوزدهم ميلادي، تحت عنوان «هنرهاي دون» (سطح پايين) ياد مي‌شده است. اين هنرها در زمان‌هاي مختلف و به فراخور جامعه و فرهنگ، كاركردهايي متفاوت در زندگي انسان داشته‌اند، اما امروزه برخي از اين هنرها در كشورهاي اروپاي غربي و آمريكاي شمالي، به‌عنوان يكي از اقسام «هنرهاي‌زيبا» به‌رسميت شناخته شده‌اند.
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﻼش دارﯾﻢ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ داﺳﺘﺎنِ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖِ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ، ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺒﻮﻫﯽ از ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮان و ﺟﻮاﻣﻊ ﻫﻢﺳﺮﻧﻮﺷﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺎ ﭘﯿﻤﻮدن ﻣﺴﯿﺮي ﻣﺸﺎﺑﻪ، از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اجتماعي ﻓﺮودﺳﺖ و ﻣﻐﻔﻮل و ﺑﯽﺑﯿﺎن «ﻫﻨﺮﻫﺎي ﻣﺮدم» ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺸﺮوع و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪﺷﺪه و رﺳﻤﯿﺖيافتة اجتماعي «ﻫﻨﺮﻫﺎي زﯾﺒﺎ» ﺗﻐﯿﯿﺮ داد.
در اين پژوهش براي توصيف اين تغيير جايگاه اجتماعي، بر تغيير موقعيت هنر چهل‌تكه‌دوزي به‌صورت مطالعه‌اي موردي متمركز شده‌ايم. اين پژوهش به روش مطالعه اسنادي و مصاحبه با متخصصان انجام شده است.
در نهايت اين مطالعه ده عاملي كه در كشورهاي اروپاي غربي و آمريكاي شمالي، به تغيير موقعيت اجتماعي اين هنرها انجاميده است؛ يعني حمايت نهاد‌هاي رسمي، سازمان‌هاي غير‌انتفاعي، تشكيل انجمن‌هاي هنري، تأسيس مراكز آموزشي و رشته‌هاي دانشگاهي و پژوهشكده‌هاي مستقل، برگزاري همايش، گردهمايي يا سمينارهاي حرفه‌اي، برگزاري جشنواره‌ها و بي‌ينال‌ها، ايجاد موزه‌هاي اختصاصي اين هنرهاي مردمي، تشويق تأسيس گالري‌هاي خاص اين هنرها، چاپ نشريات تخصصي و ترويج و صدا بخشي به آثار هنرمندان و پژوهش‌هاي تخصصي در اين حوزه در فضاي مجازي را شناسايي كرد. غالب اين عوامل در فضاي اجتماعي هنرهاي مردمي در ايران غايب‌اند و در صورت وقوع، مي‌توانند به تغيير موقعيت اجتماعي هنرهاي حاشيه و مردمي به موقعيت اجتماعي هنرهاي مركز يا هنرهاي زيبا بينجامند.
چكيده لاتين :
Folk art" refers to those arts that have not been properly considered throughout history and have not succeeded in finding their true place in contemporary art. These arts are often in the field of handicrafts and remain in the form of a repetitive artistic process. The collection of these arts is also commonly known as "women's arts" or " Domestic arts", until the nineteenth century it was known as "low level arts". These arts have played different functions in human life at different times and according to society and culture, but today some of these arts are recognized as one of the "beautiful arts" in Western Europe and North America.
In this study, we try to show the change in the position of these arts in Europe and North America, how this path can be used to change the position of Folk arts to Fine arts in Iran.
Finally, this study of the ten factors that have changed the social status of these arts in Western Europe and North America, namely the support of official institutions, non-profit organizations, the formation of art associations, the establishment of educational centers and academic disciplines and independent research institutes, conferences, gatherings or seminars He identified professions, holding festivals and biennials, creating dedicated museums of these folk arts, encouraging the establishment of special galleries of these arts, publishing specialized publications, and promoting and sounding the works of artists and specialized research in this field in cyberspace. Most of these factors are absent in the social atmosphere of folk arts in Iran and if they occur, they can change the social status of marginal and folk arts to the social status of central arts or fine arts.
