همگام سازي دورۀ فراپارينه سنگي در غرب زاگرس مركزي و زاگرس شمالي با رويداد هاي اقليمي پس از آخرين‌بيشينۀ‌يخچالي

Correlation of the Epipaleolithic Period in the West-Central Zagros and North Zagros with Climatic Events after the Last Glacial Maximum (LGM)

تاكنون پژوهش‌هاي دورۀ فراپارينه‌سنگي در دو منطقۀ غرب‌زاگرس‌مركزي و زاگرس‌شمالي، تحولاتي را در فناوري و گونه‌شناسي دست‌افزارهاي‌سنگي در طول اين دورۀ زماني نسبتاً طولاني، به ثبت رسانيده‌اند. با وجود يافتن نهشته‌هاي دورۀ فراپارينه‌سنگي در تعدادي از مكان‌هاي اين مناطق، در مقايسه با آنچه كه در منطقۀ شامات (لوانت) و قفقاز ديده مي‌شود، رابطۀ نوسانات اقليمي با تحولات فرهنگي، به‌تفصيل ثبت و ضبط نشده است. كمبود ياد شده را مي‌توان در الف) عدم همگام‌سازي با شواهد تغييرات اقليمي در محدودۀ زماني مورد نظر يعني 25 تا حدود 12 هزار‌سال‌پيش؛ ب) محدوديت‌هاي كاوش؛ پ) نبود تعداد قابل قبول سن‌سنجي مطلق براي دورۀ فراپارينه‌سنگي منطقۀ زاگرس، درنظر گرفت. به‌تازگي پژوهش‌هاي مهمي در زمينه‌هاي سن‌سنجي دورۀ فراپارينه‌سنگي زاگرس-شمالي در محوطۀ پاله‌گورا و رويدادهاي اقليمي منطقۀ غرب‌زاگرس‌مركزي براساس نتايج گرده‌شناسي تالاب هشيلان به‌عمل آمده است كه مي‌تواند بخش-هايي از اين ضعف‌ها را جبران كند. به‌ همين روي نوشتار حاضر براساس داده‌هاي تازه اقليمي، خوانش نويني از تحولات فرهنگي هم‌زمان با اواخر دورۀ پليستوسن مصادف با دورۀ فراپارينه‌سنگي براي اين منطقه ارائه كرده است.

Up to now, two areas of northern and west-central Zagros Mountains (ZM) have produced better information concerning the development of techno-typology of lithic artefacts during the Epipaleolithic period (EP) compare to the other part of this region. Although several caves and rockshelters associated with EP deposits are found in this region (Map 1), but they were not subject to study for the relationship between climate effect on cultural developments like the neighbored area of Levant. this deficiency can be attributed to a) the low number of excavated sites, b) poor stratigraphic control, and c) the lack of a sufficient number of absolute dates. Recent absolute date achievements from the EP site of Palegawra cave [17]. locates on the northern ZM alongside Paleoclimatic reconstruction in Hashilan wetland [8] based on the palynological studies have improved our understanding from Epipaleolthic cultural and environmental events for the region.