پديد آورندگان :
خواجه حسيني، ساره دانشگا ه آزاد اسلامي واحد دامغان - گرو ه زراعت، دامغان، ايران , فنودي، فرزاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گرو ه كشاورزي، دامغان، ايران , طباطبايي، علي سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان يزد - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، يزد، ايران , يزداني بيوكي، رستم سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز ملي تحقيقات شوري، يزد، ايران , مسعود سينكي، جعفر دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گرو ه كشاورزي، دامغان، ايران
كليدواژه :
پرولين , شاخص برداشت , قند , كائولين , گلايسين , محلول پاشي
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر مواد ضدتعرق و محافظت‌كننده‌هاي گياهي روي عملكرد و برخي ويژگي‌هاي رشدي گياه دارويي زوفا (Hyssopus officinalis L.) تحت تنش خشكي، آزمايشي به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 96-1395 در مزرعه‌ي تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان يزد انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در سه سطح شاهد (25 درصد تخليه آب قابل دسترس گياه از خاك)، متوسط (50 درصد تخليه آب قابل دسترس گياه از خاك) و شديد (75 درصد تخليه آب قابل دسترس گياه از خاك) در كرت‌هاي اصلي قرار داشت و محلول‌پاشي در چهار سطح آب‌مقطر (شاهد) و كائولين (2/5 درصد)، كيتوزان (0/4 گرم در ليتر)، اسيد آمينه گلايسين (2/5 در هزار) و زمان محلول‌پاشي (رويشي و گلدهي، گلدهي) در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد در سطح آبياري شاهد محلول‌پاشي با آب بيشترين ميزان وزن خشك برگ (81/3 گرم در مترمربع)، عملكرد وزن خشك اندام هوايي (140/5 گرم در مترمربع)، عملكرد اسانس (9/40 گرم در مترمربع)، عملكرد اقتصادي (81/3گرم در مترمربع) را دارا بود و كاربرد كائولين در زمان رويشي + گلدهي سبب بيشترين ميزان وزن خشك گل (53 گرم در مترمربع) شد. در سطح آبياري تنش متوسط، محلول‌پاشي با آب در زمان رويشي + گلدهي بيشترين ميزان قند محلول (0/0396 ميلي‌گرم در گرم وزن تر) و ميزان پرولين (8/585 ميكرومول بر گرم وزن تر) در زمان گلدهي و رويشي + گلدهي را باعث گرديد. همچنين محلول‌پاشي كائولين در زمان رويشي + گلدهي بيشترين ميزان عملكرد اقتصادي (73 گرم در مترمربع) و محلول‌پاشي كيتوزان در زمان رويشي + گلدهي بيشترين ميزان عملكرد وزن خشك اندام هوايي (111 گرم در مترمربع) و عملكرد اسانس (7/55 گرم در مترمربع) را سبب شد.در سطح تنش شديد نيزگلايسين در زمان گلدهي توليد بيشترين ميزان شاخص برداشت (79 درصد) را داشت.در مجموع، نتايج اين تحقيق بيانگر تاثير مثبت كائولين، كيتوزان و گلايسين در كاهش اثرات تنش خشكي بود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives
Hyssop (Hyssopus officinalis L.) is a perennial and belongs to the Lamiaceae family. Drought is the most critical environmental stress that adversely affects crop plant performance. The use of anti-transpiration and plant protective materials is one way that has recently been raised to improve plant resistance under stress conditions. The purpose of this experiment was to investigate the effect of anti-transpiration and plant protective materials on vegetative and physiological traits of Hyssop under drought stress and foliar application time.
Materials and Methods
This research was conducted as a split-plot factorial experiment based on a completely randomized design with three replications in 2016-2017. The experimental treatments included irrigation in three levels: 25% water available from the soil (control), 50% water available from the soil (mild stress), and 75% water available from the soil (severe stress) Were the main plots. Foliar application in four levels: water (control), kaolin (2.5%), chitosan (0.4 g/ l) and glycine amino acid (2.5 per thousand), and foliar application time: (vegetative and flowering, flowering) were the subplots. In the present study, dry leaf weight, flower dry weight, essential oil yield, shoot dry weight, economic yield, harvest index, proline, and soluble sugar were measured.
Results
The results showed that at control stress level, the foliar application of water had the highest leaf dry weight (81.3 g/m2), shoot dry weight yield (140.5 g/m2), essential oil yield (9.40 g/m2), economic yield (81.3 g/ m²), and proline content (8.558 (µM/g FW). Moreover, during flowering and vegetative + flowering, kaolin's foliar application during vegetative+flowering had the highest dry flower weight (53 g/m2). At mild stress level, the foliar application of water during vegetative+flowering included the highest amount of soluble sugar (0.396 mg/g FW), and glycine foliar application at the flowering time had the highest harvest index (79%). Also, kaolin spraying during vegetative+flowering had the highest economic yield (73 g/m), and chitosan foliar application during vegetative+flowering had the highest shoot dry weight (111 g/m²) and essential oil yield (7.55 g/m2).
Discussion
Due to the beneficial effects of antiperspirants and plant protection, they can be used as suitable solutions to increase plant production and reduce drought stress in arid and semi-arid regions.
