بازنمايي ذهن روستاييان در خصوص معماري مسكن بازسازي شده پس از زلزله، مورد مطالعاتي: روستاي كنزق اردبيل

Representation of the Villagers' Minds Regarding the Post-earthquake Reconstruction of Housing; Case Study of Kanzagh village in Ardabil

مسكن در مجموعه بافت روستا به‌عنوان يك جزء از هويت كلي روستا و ايفاگر نقشي چند كاركردي است. فرآيند بازسازي مسكن روستايي پس از تخريب گسترده روستاها در زلزله‌هاي چند سال اخير ايران، موضوع مهم و قابل توجه توسط طراحان و برنامه‌ريزان مسكن روستايي كشور است. در اين ميان، جلب مشاركت مردم، نتايج مثبتي را در انطباق طرح‌هاي معماري پيشنهادي براي بازسازي مسكن با نيازها، خواسته‌ها، محدوديت‌ها و امكانات از منظر ذهن روستاييان به دنبال دارد. هدف اين پژوهش توجه به ذهنيت ساكنين روستاي كنزق به منظور آگاهي از وجوه و عوامل تأثيرگذار بر طرح مسكن بازسازي شده پس از زلزله، از منظر روستاييان است. در اين پژوهش با بهره‌گيري از روش‌‌هاي كتابخانه‌‌اي و برداشت ميداني براي شناخت وجوه مسكن روستايي و نيز با استفاده از روش تحقيق كيو1 و مصاحبه با ساكنين روستا، ذهنيت روستاييان و دغدغه‌هاي آن‌ها در فرآيند بازسازي مسكن روستا، شناسايي و اولويت‌بندي شد. طي استخراج گزاره‌ها و مرتب‌سازي آن‌ها توسط افراد و در نهايت تحليل آماري در نرم‌افزار SPSS، افراد با همبستگي بالا در دو دسته قرار گرفتند. ذهنيت دسته اول شامل گزاره‌هاي مرتبط با بافت و كاربري‌‌هاي عمومي روستاي كنزق و تصميمات كلي در خصوص بازخوردهاي جمعي و عمومي محيط روستا و جانمايي كاربري‌ها در بافت روستا است كه تحت عنوان فاكتور عوامل محيطي مطرح شد و ذهنيت گروه دوم بيانگر اولويت گزاره‌هاي مربوط به طراحي مسكن روستايي و مسائل مرتبط با فضاهاي داخلي مسكن و بيش‌تر بيانگر بازخوردهاي خصوصي خانوار، پلان معماري خانه، ارتباط فضاهاي داخل و موارد مشابه مي‌باشد كه در قالب فاكتور عوامل كالبدي مورد بررسي قرار گرفت. طراح با استفاده از ذهن‌خواني و مشاركت روستاييان در فرآيند طراحي، مي‌تواند با تحليل و مقايسه نظرهاي زلزله‌زدگان در جهت درك نيازها و خواسته‌هاي حقيقي آن‌ها، موجب ارتقاي رضايتمندي و موفقيت در امر بازسازي شود.

In the village, housing is a part of the general identity of the village and plays a multifunctional role. The post-earthquake reconstruction process of rural housing due to the recent earthquakes in Iran is a significant matter considered by the planners and designers of rural housing. Meanwhile, attraction people’s participation leads to positive results in the adaptation of the proposed architectural designs for the reconstruction of the housing with the needs, demands, limitations, and facilities based on the villages’ opinions. The current research aimed to consider the mindset of the residents of Kanzagh village to understand the influential attributes and factors in the post-earthquake reconstructed housing from villagers’ point of view. The current study used library studies and field surveys to recognize the characteristics of rural housing and identify and classify the villagers’ mindsets and concerns in the reconstruction process of rural housing by using Q methodology and interviews with the villagers. The people with high correlation were divided into two groups by extracting the statements, sorting them, and statistical analysis in the SPSS software. The mindset of the first group included the propositions regarding the context and public land uses of Kanzagh village and the general decisions regarding the collective and public feedbacks of the village environment, and the placement of the land uses in the context of the village raised as the environmental factors. The second group presented the propositions regarding the design of the rural housing and the issues related to the interior spaces of the housing and often indicated the private feedbacks of the households, architecture of the house, the interrelationship of the interior spaces, and alike studied as the physical factors. By taking into account the villagers' mindset and participation in the design process, the designer can enhance the satisfaction and success in the reconstruction by analyzing and comparing the opinions of the villagers struck by the earthquake to understand their needs and demands.