كليدواژه :
پياده‌راه , فضاي عمومي , بافت شهري , شهر بابل
چكيده فارسي :
پياده‌راه‌ها به دليل نقش عملكردي، اجتماعي و فرهنگي ويژه، از مهم‌ترين فضاهاي شهري براي گذران اوقات فراغت و فعاليت‌هاي اجتماعي است. به همين دليل خيابان‌ها و فضاهاي باز مركز شهرها، قابليت بالايي براي تبديل‌شدن به پياده‌راه دارند. هدف از پژوهش تبيين معيارهاي امكان‌سنجي تبديل خيابان به پياده‌راه در هسته مركزي شهر بابل است كه ابتدا به روش استدلال منطقي انجام‌شده و بر اساس مباني نظري و تجارب جهاني، معيارهاي لازم تدوين و پس از تدقيق و بومي‌سازي به روش روايي صوري، نهايي و رتبه‌بندي شده‌اند. سپس در مركز شهر بابل با استفاده از معيارهاي به‌دست‌آمده و روش تحليل سلسله‌مراتبي (AHP)، خيابان‌هاي مناسب براي تبديل‌شدن به پياده‌راه مشخص و اولويت‌بندي شده‌اند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه در امكان‌سنجي پياده‌راه دو نوع معيار مهم است: اول معيارهاي لازم كه شامل دو معيار «غالب‌بودن نقش اجتماعي بر نقش جابه‌جايي و دسترسي و امكان انتقال نقش جابه‌جايي و دسترسي به خيابان‌هاي اطراف (حفظ پيوستگي شبكه‌هاي اصلي سواره)» و «شيب طولي متوسط كم‌تر از 5 درصد» است و نبود آن‌ها مانع از تبديل خيابان به پياده‌راه مي‌شود. دوم شامل معيارهاي «وجود لبه‌هاي جذاب در خيابان»، «وجود فعاليت اختياري و اجتماعي در خيابان»، «جمعيت و تعداد مناسب پياده»، «وجود جذابيت‌هاي مهم در داخل و يا فاصله 500 متري از خيابان»، «وجود عناصر مهم ماندگار در ذهن مردم، در داخل خيابان (نشانه بصري و گره فعاليتي)»، «دسترسي به ايستگاه حمل‌ونقل عمومي حداكثر در فاصله 500 متري از خيابان»، «وجود پاركينگ عمومي حداكثر در فاصله 500 متري از خيابان»، «نفوذپذيري مناسب خيابان»، «وجود پوشش گياهي در خيابان» و «سكونت در خيابان و يا اطراف آن» هستند كه نبود يكي از آن‌ها مانع از تبديل خيابان به پياده‌راه نمي‌شود؛ اما وجود آن‌ها در ايجاد پياده‌راه موفق و اولويت‌بندي آن‌ها بسيار مهم است و مي‌توانند پس از ايجاد پياده‌راه با طراحي خوب تقويت يا ايجاد گردند. در مركز شهر بابل، خيابان آيت‌الله سعيدي به دليل داشتن اكثريت معيارهاي ذكرشده، مناسب‌ترين خيابان براي تبديل‌شدن به پياده‌راه است و مي‌تواند مكان مناسبي براي آغاز شبكه پياده‌راهي باشد.
چكيده لاتين :
Due to their special functional, social and cultural role, pedestrian areas are the most significant urban spaces for leisure and social activities. For this reason, the streets and open spaces of the city center have a high potential to become pedestrian areas. This study aims to explain the feasibility criteria for converting a street into a pedestrian area in the central core of Babol, which was first done by logical reasoning and based on theoretical foundations and global experiences, the necessary criteria were developed and after modification and localization by face validity, they were finalized and ranked. Then, in the center of Babol, via the obtained criteria and the Analytical Hierarchy Process (AHP), suitable streets to become pedestrian areas have been identified and prioritized. The research results reveal that two types of criteria are significant in the feasibility study of the pedestrian area : first, the necessary criteria, which include two criteria: “The dominance of the social role over the transportation and access role and the possibility of transferring the role of transportation and access to the surrounding streets (maintaining the continuity of the main riding networks)” and “the average longitudinal slope less than 5%” and their absence prevents the street from becoming a pedestrian area . The second includes the criteria of “existence of attractive edges in the street”, “existence of voluntary and social activity in the street”, “population and suitable number of pedestrians”, “existence of important attractions inside or 500 meters away from the street”, “existence of important permanent elements in people's minds, inside the street (visual sign and activity node)”, “access to public transport station at a maximum distance of 500 meters from the street”, “existence of public parking at a maximum distance of 500 meters from the street”, “proper penetrability of the street”, “vegetation on the street” and “living on or around the street”, the absence of one of which prevents the street from turning into a pedestrian area . But their existence is very important in creating a successful pedestrian area and prioritizing them, and they can be strengthened or created after creating a pedestrian area with a good design. In the center of Babol city, Ayatollah Saeedi Street, due to having most of the mentioned criteria, is the most suitable street to become a pedestrian area and can be a suitable place to start the pedestrian area network.
