تحليل گيتاشناختي و بومزادي فلور منطقۀ حفاظت‌‌شدۀ البرز مركزي (دامنه‌‌هاي ولوشت، داهلا و آزادكوه)

Chorological and Endemism Analysis of the Central Alborz Protected Area Flora (Slopes of Welwesht, Dahla, and Azadkouh)

بررسي ويژگي‌‌هاي فلور و ارتباط آن‌‌ با عوامل بوم‌‌شناختي در رويشگاه ها، به‌‌ويژه در مناطق حفاظت‌‌شده از اهميت خاصي برخوردار است. منطقۀ بررسي‌‌شده، دامنه‌‌هاي ارتفاعات ولوشت، داهلا و آزادكوه در منطقۀ حفاظت‌‌شدۀ البرز مركزي استان مازندران است.تعداد كل آرايه‌‌هاي جمع‌‌آوري و شناسايي‌‌شده 331 و اين آرايه‌‌ها متعلق به 197 جنس و 46 تيره است.طي مطالعات فلوريستيك منطقه، گونۀ Nepeta azadkouhensis Saberamoli از خانوادۀ Lamiaceae در جايگاه گونۀ جديد شناسايي و معرفي شد. 49/25 درصد آرايه‌‌ها را شكل زيستي همي‌‌كريپتوفيت تشكيل مي‌‌دهد. 40/57 درصد كل گونه‌‌ها متعلق به كوروتيپ ايران - توراني است. تعداد 46 آرايه معادل 13/9 درصد از كل آرايه‌‌ها، اندميك ايران و از اين تعداد 37 گونه معادل82/22 درصد گونه‌‌هاي اندميك، متعلق به ناحيۀ رويشي ايران – توراني است. رويشگاه استپ‌‌هاي كوهستاني به‌‌طور عمده همراه با گراس‌‌ها و گياهان كوسني‌‌شكل با 24/47 درصد كل آرايه‌‌ها، بيشترين غناي گونه‌‌اي را دارد. نتايج بررسي غناي گونه‌‌اي در كلاسه‌‌هاي ارتفاعي رويشگاه‌‌ آرايه‌‌هاي اندميك منطقه نشان داد درمجموع، بيش از 70 درصد آرايه‌‌ها در رويشگاه هاي با ارتفاع متوسط تا نيمه‌‌مرتفع مستقر شده‌‌اند. بررسي سهم حضور گونه‌‌هاي اندميك در عناصر نواحي رويشي، غالبيت ناحيۀ رويشي ايران – توراني را در منطقه، با حضور و نفوذ شايان توجه عناصر اروپا – سيبري، تأييد مي‌‌كند.

The study of flora characteristics and their relationship with ecological factors in habitats has a particular importance, especially in protected areas. This study aims to analyze chorological and endemism of the Central Alborz protected area flora. The study area is the slopes of Welwesht, Dahla, and Azadkouh heights in the protected area of Central Alborz, Mazandaran province. The total number of collected and identified taxa is 331, which belong to 197 genera and 46 families. During the floristic studies of the region, Nepeta azadkouhensis Saberamoli from Lamiaceae family was identified and introduced as a new species. About 49.25% of taxa are hemicryptophytes, 57.40% of all species belong to Irano-Turanian chorotype. Forty-six taxa, equal to 13.9% of all taxa, are endemic to Iran. Of these, 37 species, equal to 82.22% of endemic species, belong to the vegetation zone of Irano-Turanian. The habitat of mountain steppes, mainly with grasses and cushion-shaped plants with 24.47% of the total taxa, has the highest species richness. The results of the species richness study in the altitude classes of the endemic taxa showed that, in total, more than 70% of the taxa are located in medium to semi-high habitats. The study of the presence of endemic species in vegetation elements confirms the dominance of the Irano-Turanian vegetation zone in the region, with the significant presence and influence of European-Siberian elements.