اثرات تغيير اقليم بر پراكنش و مطلوبيت زيستگاه سمندر به‌‌شدت در خطر انقراض، Neurergus derjugini Nesterov, 1916 (دم‌‌داران: سالاماندريده): از دورۀ معاصر تا 2030

Effects of Climate Change on Habitat Suitability and Distribution Model of the Critically Endangered Newt, Neurergus Derjugini Nesterov, 1916 (Urodela: Salamandridae) from Contemporary Period to 2030

بررسي پيامدهاي تغييرات اقليم بر پراكنش و استقرار گونه‌‌ها براي بيشتر پژوهشگران جالب و تأمل‌‌برانگيز است. سمندر كردستاني (Neurergus derjugini) ازجمله گونه‌‌هاي به‌‌شدت در خطر انقراض (Critically Endangered) در فهرست سرخ IUCNاست و در كوههاي اورمان در ايران،مرزعراق و تركيه پراكنش دارد. امروزه جمعيت اين گونه به‌‌دليل عوامل متعددي ازجمله تغيير اقليم رو به كاهش و در معرض تهديد جدي است. در اين مطالعه با استفاده از رويكرد بي‌نظمي بيشينه (MaxEnt) براساس متغيرهاي اقليمي (بارشي و حرارتي) و توپوگرافي (ارتفاع و شيب)، پتانسيل پراكنش، تعيين زيستگاه هاي مناسب و پيش‌‌بيني آنها در عصر حاضر و آينده (سال 2030) با استفاده از سناريوهاي نمايندۀ خط سير غلظت گازهاي گلخانه‌‌اي (RCP 2.6 و RCP 8.5) براي سمندر كردستاني ارزيابي شد. ميزان بارش سردترين سه ماهۀ سال (38/8 درصد)، شيب زمين (26/8 درصد) و دامنۀ تغييرات سالانۀ دما (13/6 درصد) عوامل مهم شكل‌‌دهندۀ پراكنش N. derjugini در دورۀ معاصر بودند. براي سال 2030 در سناريوهاي RCP 2.6و RCP 8.5 به ترتيب ميزان بارش در سردترين سه ماه سال (43/8 و 42/7 درصد)، توزيع فصلي بارش (28 و 30/6 درصد) و تغييرات فصلي دما (20/08 و 24/2درصد) عوامل مهم شكل‌‌دهندۀ پراكنش گونه بودند. به نظر مي‌‌رسد تغيير اقليم نقش چشمگيري در تكه‌‌تكه‌‌شدن و از بين رفتن زيستگاه هاي N. derjugini در عصر حاضر و آينده دارد؛ هرچند نمي‌‌شود فعاليت بشر را در تخريب و تغيير زيستگاه ها ناديده گرفت.

Evaluating the role of climate changes on species distributions has attracted considerable research interest. The Kurdistan newt (Neurergus derjugini) is one of the critically endangered species in the IUCN Red List, which is distributed in the Avroman Mountains in Iran, on the Iraqi-Turkish border. Nowadays, the population of this species is declining and under serious threat due to several factors, including climate change. In the present study, by using the maximum entropy approach (MaxEnt), based on bioclimatic (precipitation and temperature) and topographical (altitude and slope) variables, the suitable habitats and the potential distribution areas in the contemporary and the representative concentration pathway (RCP) 2.6 scenario and RCP 8.5 scenarios of the future (2030) distribution were modeled for the Kurdistan newt, N. derjugini. Precipitation of the coldest quarter (38.8%), slope (26.8%) and temperature annual range of the year 13.6%) were the most important factors shaping the distribution of N. derjugini in the contemporary period. For the future, in RCP 2.6 and RCP 8.5, respectively, scenarios precipitation of the coldest quarter (43.8% and 42.7%), precipitation seasonality (28% and 30.6%) and temperature seasonality (20.08% and 24.2%) were the most important factors forming the distribution species. As it seems, climatic change has been responsible for fragmentation and destruction of habitats N. derjugini in the present and the future, although human activity in the destruction and change of habitats cannot be ignored.